महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-096
| ← उद्योगपर्व-095 | महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-096 वेदव्यासः |
उद्योगपर्व-097 → |
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
जामदग्न्येन दम्भोद्भवोपाख्यानमाख्याय कृष्णार्जुनयोः नरनारायणस्वरूपताभिधानम् ।। 1 ।।
वैशंपायन उवाच। | 5-96-1x |
तस्मिन्नभिहिते वाक्ये केशवेन महात्मना। | 5-96-1a 5-96-1b |
कस्स्विदुत्तरमेतेषां वक्तुमुत्सहते पुमान्। | 5-96-2a 5-96-2b |
तथा तेषु च सर्वेषु तूष्णींभूतेषु राजसु । | 5-96-3a 5-96-3b |
इमां मे सोपमां वाचं श्रृणु सत्यामशङ्कितः । | 5-96-4a 5-96-4b |
राजा दम्भोद्भवो नाम सार्वभौमः पुराऽभवत्। | 5-96-5a 5-96-5b |
स स्म नित्यं निशापाये प्रातरुत्थाय वीर्यवान् । | 5-96-6a 5-96-6b |
अस्ति कश्चिद्विशिष्टो वा मद्विधो वा भवेद्युधि । | 5-96-7a 5-96-7b |
इति ब्रुवन्नन्वचरत्स राजा पृथिवीमिमाम्। | 5-96-8a 5-96-8b |
तं च वैद्या अकृपणा ब्राह्मणाः सर्वतोऽभयाः। | 5-96-9a 5-96-9b |
निषिध्यमानोऽप्यसकृत्पृच्छत्येव स वै द्विजान् । | 5-96-10a 5-96-10b |
तपस्विनो महात्मानो वेदप्रत्ययदर्शिनः । | 5-96-11a 5-96-11b |
अनेकजयिनौ शङ्ख्ये यौ वै पुरुषसत्तमौ । | 5-96-12a 5-96-12b |
एवमुक्तः स राजा तु पुनः पप्रच्छ तान्द्विजान्। | 5-96-13a 5-96-13b |
ब्राह्मणा ऊचुः। | 5-96-14x |
नरो नारायणश्चैव तापसाविति नः श्रुतम्। | 5-96-14a 5-96-14b |
श्रूयेते तौ महात्मानौ नरनारायणावुभौ । | 5-96-15a 5-96-15b |
स राजा महतीं सेनां योजयित्वा षडङ्गिनीम् । | 5-96-16a 5-96-16b |
स गत्वा विषमं घोरं पर्वतं गन्धमादनम्। | 5-96-17a 5-96-17b |
तौ दृष्ट्वा क्षुत्पिपासाभ्यां कृशौ धमनिसन्ततौ । | 5-96-18a 5-96-18b |
अभिगम्योपसङ्गृह्य पर्यपृच्छदनामयम्। | 5-96-19a 5-96-19b |
न्यमन्त्रयेतां राजानं किं कार्यं क्रियतामिति। | 5-96-20a 5-96-20b |
बाहुभ्यां मे जिता भूमिर्निहताः सर्वशत्रवः। | 5-96-21a 5-96-21b |
आतिथ्यं दीयतामेतत्काङ्क्षितं मे चिरं प्रति। | 5-96-22a |
नरनारायणावूचतुः। | 5-96-22x |
अपेतक्रोधलोभोऽयमाश्रमो राजसत्तम ।। | 5-96-22b |
न ह्यस्मिन्नाश्रमे युद्धं कुतः शस्त्रं कुतोऽनृजुः । | 5-96-23a 5-96-23b |
राम उवाच। | 5-96-24x |
उच्यमानस्तथाऽपि स्म भूय एवाभ्यभाषत। | 5-96-24a 5-96-24b |
दम्भोद्भवो युद्धमिच्छन्नाह्वयत्येव तापसौ । | 5-96-25a 5-96-25b |
अब्रवीदेहि युद्ध्यस्व युद्धकामुक क्षत्रिय। | 5-96-26a 5-96-26b |
अहं हि ते विनेष्यामि युद्धश्रद्धामितः परम् । | 5-96-27a 5-96-27b |
दम्भोद्भव उवाच। | 5-29-18x |
यद्येतदस्त्रमस्मासु युक्तं तापस मन्यसे। | 5-96-28a 5-96-28b |
राम उवाच। | 5-96-29x |
इत्युक्त्वा शरवर्षेण सर्वतः समवाकिरत् । | 5-96-29a 5-96-29b |
तस्य तानस्यतो घोरानिषून्परतनुच्छिदः। | 5-96-30a 5-96-30b |
ततोऽस्मौ प्रासृजद्धोरमैषीकमपराजितः। | 5-96-31a 5-96-31b |
तेषामक्षीणि कर्णांश्च नासिकाश्चैव मायया । | 5-96-32a 5-96-32b |
स दृष्ट्वा श्वेतमाकाशमिषीकाभिः समाचितम् । | 5-96-33a 5-96-33b |
तमब्रवीन्नरो राजञ्शरण्यः शरणैषिणाम् । | 5-96-34a 5-96-34b |
नैतादृक्पुरुषो राजन्क्षत्रधर्ममनुस्मरन्। | 5-96-35a 5-96-35b |
मा च दर्पसमाविष्टः वा तत्ते राजन्समाहितम् ।। | 5-96-36a 5-96-36b |
दान्तः क्षान्तो मृदुः सौम्य प्रजाः पालय पार्थिव ।। | 5-96-37a 5-96-37b |
अनुज्ञातः स्वस्ति गच्च मैवं भूयः समाचरेः । | 5-96-38a 5-96-38b |
ततो राजा तयोः पादावभिवाद्य महात्मनोः । | 5-96-39a 5-96-39b |
सुमहच्चापि तत्कर्म यन्नरेण कृतं पुरा । | 5-96-40a 5-96-40b |
तस्माद्यावद्धनुःश्रेष्ठे गाण्डीवेऽस्त्रं न युज्यते। | 5-96-41a 5-96-41b |
काकुदीकं शुकं नाकमक्षिसन्तर्जनं तथा। | 5-96-42a 5-96-42b |
एतैर्विद्धाः सर्व एव मरणं यान्ति मानवाः । | 5-96-43a 5-96-43b |
` स्वपन्ति च प्लवन्ते च च्छर्दयन्ति च मानवाः । | 5-96-44a 5-96-44b |
कामक्रोधौ लोभमोहौ मदमानौ तथैव च। | 5-96-45a 5-96-45b |
निर्माता सर्वलोकानामीश्वरः सर्वकर्मवित्। | 5-96-46a 5-96-46b |
कस्तमुत्सहते जेतुं त्रिषु लोकेषु भारत। | 5-96-47a 5-96-47b |
असङ्ख्येया गुणाः पार्थे तद्विशिष्टो जनार्दनः। | 5-96-48a 5-96-48b |
नरनारायणौ यौ तौ तावेवार्जुनकेशवौ । | 5-96-49a 5-96-49b |
यद्येतदेवं जानासि न च मामभिशङ्कसे । | 5-96-50a 5-96-50b |
अथ चेन्मन्यसे श्रेयो न मे भेदो भवेदिति । | 5-96-51a 5-96-51b |
भवतां च कुरुश्रेष्ठ कुलं बहुमतं भुवि । | 5-96-52a 5-96-52b |
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि |
5-96-42 काकुदीकमित्यादयोऽष्टावस्त्रजातयः ।। 5-96-45 अयं श्लोको बहुषु कोशेषु न दृश्यते झo पुस्तके एव दृश्यते ।।
| उद्योगपर्व-095 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | उद्योगपर्व-097 |