कूर्मपुराणम्-पूर्वभागः/त्रिपञ्चाषत्तमोऽध्यायः
सूत उवाच ।
वेदव्यासावताराणि द्वापरे कथितानि तु ।
महादेवावताराणि कलौ श्रृणुत सुव्रताः ।। ५३.१
आद्ये कलियुगे श्वेतो देवदेवो महाद्युतिः ।
नाम्ना हिताय विप्राणामभूद् वैवस्वतेऽन्तरे ।। ५३.२
हिमवच्छिखरे रम्ये सकले पर्वतोत्तमे ।
तस्य शिष्याः शिखायुक्ता वभूवुरमितप्रभाः ।। ५३.३
श्वेतः श्वेतशिखश्चैव श्वेतास्यः श्वेतलोहितः ।
चत्वारस्ते महात्मानो ब्राह्मणा वेदपारगाः ।। ५३.४
सुभावो दमनश्चाथ सुहोत्रः कङ्कणस्तथा ।
लोकाक्षिस्त्वथ योगीन्द्रो जैगीषव्यस्तु सप्तमे ।। ५३.५
अष्टमे दधिवाहः स्यान्नवमे ऋषभः प्रभुः ।
भृगुस्तु दशमे प्रोक्तस्तस्मादुग्रः पुरः स्मृतः ।। ५३.६
द्वादशेऽति समाख्यातो बाली वाथ त्रयोदशे ।
चतुर्दशे गौतमस्तु वेदद्रर्शी ततः परम् ।। ५३.७
गोकर्णश्चाभवत् तस्माद् गुहावासः शिखण्डधृक् ।
जटामाल्यट्टहासश्च दारुको लाङ्गली क्रमात् ।। ५३.८
श्वेतस्तथा परः शूली डिण्डी मुण्डी च वै क्रमात् ।
सहिष्णुः सोमशर्मा च नकुलीशोऽन्तिमे प्रभुः ।। ५३.९
वैवस्वतेऽन्तरे शंभोरवतारास्त्रिशूलिनः ।
अष्टाविंशतिराख्याता ह्यन्ते कलियुगे प्रभोः ।
तीर्थे कार्यावतारे स्याद् देवेशो नकुलीश्वरः ।।
तत्र देवादिदेवस्य चत्वारः सुतपोधनाः ।
शिष्या बभूवुश्चान्येषां प्रत्येकं मुनिपुंगवाः ।। ५३.१०
प्रसन्नमनसो दान्ता ऐश्वरीं भक्तिमाश्रिताः ।
क्रमेण तान् प्रवक्ष्यामि योगिनो योगवित्तमान् ।। ५३.११
श्वेतः श्वेतशिखश्चैव श्वेतास्यः श्वेतलोहितः ।
दुन्दुभिः शतरूपश्च ऋचीकः केतुमांस्तथा ।
विकेशश्च विशोकश्च विपापश्शापनाशनः ।। ५३.१२
सुमुखो दुर्मुखश्चैव दुर्दमो दुरतिक्रमः ।
सनकः सनातनश्चैव तथैवच सनन्दनः ।। ५३.१३
दालभ्यश्च महायोगी धर्मात्मनो महौजसः ।
सुधामा विरजाश्चैव शङ्खवाण्यज एव च ।। ५३.१४
सारस्वतस्तथा मोघो घनवाहः सुवाहनः ।
कपिलश्चासुरिश्चैव वोढुः पञ्चशिखो मुनिः ।। ५३.१५
पराशरश्च गर्गश्च भार्गवश्चाङ्गिरास्तथा ।
बलबन्धुर्निरामित्रः केतुश्रृङ्गस्तपोधनाः ।। ५३.१६
लम्बोदरश्च लम्बश्च लाम्बाक्षो लम्बकेशकः ।
सर्वज्ञः समबुद्धिश्च साध्या साध्यस्तथैव च ।। ५३.१७
शुधामा काश्यपश्चैव वसिष्ठो वारिजास्तथा ।
अत्रिरुग्रस्तथा चैव श्रवणोऽथ सुवैद्यकः ।। ५३.१८
कुणिश्च कुणिबाहुश्च कुशरीरः कुनेत्रकः ।
कश्यपोह्युशना चैव च्यवनोऽथ बृहस्पतिः ।। ५३.१९
उतथ्यो वामदेवश्च महाकायो महानिलिः ।
वाचश्रवाः सुपीकश्च श्यावाश्वः सुपथीश्वरः ।। ५३.२०
हरिण्यनाभः कौशल्यो लोकाक्षिः कुथुमिस्तथा ।
सुमन्तुर्वर्चसो विद्वान् कबन्धः कुषिकन्धरः ।। ५३.२१
प्लक्षो दार्वायणिश्चैव केतुमान् गौतमस्तथा ।
भल्लाची मधुपिङ्गश्च श्वेतकेतुस्तपोधनः ।। ५३.२२
उषिधा बृहद्रक्षश्च देवलः कविरेव च ।
शालहोत्रोऽग्निवेश्यश्च युवनाश्वः शरद्वसुः ।। ५३.२३
छगलः कुण्डकर्णश्च कुन्तश्चैव प्रवाहकः ।
उलूको विद्युतश्चैव शाद्रको ह्याश्वलायनः ।। ५३.२४
अक्षपादः कुमारश्च उलूको वत्स एव च ।
कुशिकश्चैव गर्गश्च मित्रको रुरुरेव च ।। ५३.२५
शिष्या एते महात्मानः सर्वोवर्त्तेषु योगिनाम् ।
विमला ब्रह्मभूयिष्ठा ज्ञानयोगपरायणाः ।। ५३.२६
कुर्वन्ति चावताराणि ब्राह्मणानां हिताय हि ।
योगेश्वराणामादेशाद् वेदसंस्थापनाय वै ।। ५३.२७
ये ब्राह्मणाः संस्मरन्ति नमस्यन्ति च सर्वदा ।
तर्पयन्त्यर्चयन्त्येतान् ब्रह्मविद्यामवाप्नुयुः ।। ५१.२८
इदं वैवस्वतं प्रोक्तमन्तरं विस्तरेण तु ।
भविष्यति च सावर्णो दक्षसावर्ण एव च ।। ५३.२९
दशमो ब्रह्मसावर्णो धर्म एकादश स्मृतः।
द्वादशो रुद्रसावर्णो रोचमानस्त्रयोदशः ।५३.३०
भौत्यश्चतुर्दशः प्रोक्तो भविष्या मनवः क्रमात् ।
अयं वः कथितो ह्यंशः पूर्वो नारायणेरितः ।५३.३१
भूतैर्भव्यैर्वर्त्तमानैराख्यानैरुपबृंहितः ।
यः पठेच्छृणुयाद् वापि श्रावयेद् वा द्विजोत्तमान् ।५३.३२
सर्वपापविनिर्मुक्तो ब्रह्मणा सह मोदते ।
पठेद् देवालये स्नात्वा नदीतीरेषु चैव हि ।५३.३३
नारायणं नमस्कृत्य भावेन पुरुषोत्तमम् ।
नमो देवादिदेवाय देवानां परमात्मने ।
पुरुषाय पुराणाय विष्णवे कूर्मरूपिणे ।। ५३.३४
इति श्रीकूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्यां संहितायां पूर्वविभागे त्रिपञ्चाशोऽध्यायः ।।