महाभारतम्-09-शल्यपर्व-057

← शल्यपर्व-056 महाभारतम्
नवमपर्व
महाभारतम्-09-शल्यपर्व-057
वेदव्यासः
शल्यपर्व-058 →

भीमदुर्योधनयोर्वीरवादः।। 1 ।।

  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 005ब
  7. 006
  8. 007
  9. 008
  10. 009
  11. 010
  12. 011
  13. 012
  14. 013
  15. 014
  16. 015
  17. 016
  18. 017
  19. 018
  20. 019
  21. 020
  22. 021
  23. 022
  24. 023
  25. 024
  26. 025
  27. 026
  28. 027
  29. 028
  30. 029
  31. 030
  32. 031
  33. 032
  34. 033
  35. 034
  36. 035
  37. 036
  38. 037
  39. 038
  40. 039
  41. 040
  42. 041
  43. 042
  44. 043
  45. 044
  46. 045
  47. 046
  48. 047
  49. 048
  50. 049
  51. 050
  52. 051
  53. 052
  54. 053
  55. 054
  56. 055
  57. 056
  58. 057
  59. 058
  60. 059
  61. 060
  62. 061
  63. 062
  64. 063
  65. 064
  66. 065
  67. 066
वैशम्पायन उवाच। 9-57-1x
ततो वाग्युद्धमभवत्तुमुलं जनमेजय।
यत्र दुःखान्वितो राजा धृतराष्ट्रोऽब्रवीदिदम्।।
9-57-1a
9-57-1b
धिगस्तु खलु मानुष्यं यस्य निष्ठेयमीदृशी।
एकादशचमूभर्ता यत्र पुत्रो ममानघ।।
9-57-2a
9-57-2b
आज्ञाप्य सर्वान्नृपतीन्भुक्त्वा चेमां वसुन्धराम्।
गदामादाय चैकाकी पदातिः प्रस्थितो रणम्।।
9-57-3a
9-57-3b
भूत्वा हि जगतो नाथो ह्यनाथ इव मे सुतः।
गदामुद्यम्य यो याति किमन्यद्भागधेयतः।।
9-57-4a
9-57-4b
अहो दुःखं महत्प्राप्तं पुत्रेण मम स़ञ्जय।
एवमुक्त्वा स दुःखार्तो विरराम जनाधिपः।।
9-57-5a
9-57-5b
सञ्जय उवाच। 9-57-6x
स मेघनिनदो हर्षान्निनदन्निव गोवृषः।
आजुहाव तदा पार्थं युद्धाय युधि वीर्यवान्।।
9-57-6a
9-57-6b
भीममाह्वयमाने तु कुरुराजे महात्मनि।
प्रादुरासन्सुघोराणि रूपाणि विविधान्युत।।
9-57-7a
9-57-7b
ववुर्वाताः सनिर्घाताः पांसुवर्षं पपात च।
बभूवुश्च दिशः सर्वास्तिमिरेण समावृताः।।
9-57-8a
9-57-8b
महास्वनाः सुनिर्वातास्तुमुला रोमहर्षणाः।
पेतुस्तथोल्काः शतशः स्फोटयन्त्यो नभस्तलात्।।
9-57-9a
9-57-9b
राहुश्चाग्रसदादित्यमपर्वणि विशाम्पते।
चकम्पे च महाकम्पं पृथिवी सवनद्रुमा।।
9-57-10a
9-57-10b
रूक्षाश्च वाताः प्रववुर्नीचैः शर्करकर्षिणः।
गिरीणां शिखराण्येव न्यपतन्त महीतले।।
9-57-11a
9-57-11b
मृगा बहुविधाकाराः सम्पतन्ति दीशो दश।
दीप्ताः शिवाश्चाप्यनदन्घोररूपाः सुदारुणाः।।
9-57-12a
9-57-12b
निर्घाताश्च महाघोरा बभूवू रोमहर्षणाः।
दीप्तायां दिशि राजेन्द्र मृगाश्चाशुभवादिनः।।
9-57-13a
9-57-13b
उदपानगताश्चापो व्यवर्धन्त समन्ततः।
अशरीरा महानादाः श्रूयन्ते स्म भयानकाः।।
9-57-14a
9-57-14b
एवमादीनि दृष्ट्वा स निमित्तानि वृकोदरः।
उवाच भ्रातरं ज्येष्ठं धर्मराजं युधिष्ठिरम्।।
9-57-15a
9-57-15b
एष शक्यो मया जेतुं मन्दात्मा च सुयोधनः।। 9-57-16a
अद्य क्रोधं विमोक्ष्यामि निगूढं हृदयेशयम्।
सुयोधने कौरवेन्द्रे खाण्डवेऽग्निमिवार्जुनः।।
9-57-17a
9-57-17b
शल्यमद्योद्धरिष्यामि तव पाण्डव हृच्छयम्।
निहत्य गदया पापमिमं कुरुकुलान्तकम्।।
9-57-18a
9-57-18b
अद्य कीर्तिमयीं मालां प्रतिमोक्ष्याम्यहं त्वयि।
हत्वेमं पापकर्माणं गदया रणमूर्धनि।।
9-57-19a
9-57-19b
अद्योरुगदया राजन्भेत्ताऽस्मि समरेऽनया।
नायं प्रवेष्टा नगरं पुनर्वारणसाह्वयम्।।
9-57-20a
9-57-20b
सर्पोत्सर्गस्य शयने विषदानस्य भोजने।
प्रमाणकोट्यां पातस्य दाहस्य जतुवेश्मनि।।
9-57-21a
9-57-21b
सभायामवहासस्य सर्वस्वहरणस्य च।
वर्षमज्ञातवासस्य वनवासस्य चानघ।।
9-57-22a
9-57-22b
अद्यान्तमेषां दुःखानां गन्ताऽहं भरतर्षभ।
एकाह्ना विनिहत्येमं भविष्याम्यात्मनोऽनृणः।।
9-57-23a
9-57-23b
अद्यायुर्धार्तराष्ट्रस्य दुर्मतेरकृतात्मनः।
समाप्तं भरतश्रेष्ठ मातापित्रोश्च दर्शनम्।।
9-57-24a
9-57-24b
अद्य सौख्यं तु राजेन्द्र कुरुराजस्य दुर्मतेः।
समाप्तं च महाराज नारीणां दर्शनं पुनः।।
9-57-25a
9-57-25b
अद्यायं कुरुराजस्य शन्तनोः कुलपांसनः।
प्राणाञ्श्रियं च राज्यं च त्यक्त्वा शेष्यति भूतले।।
9-57-26a
9-57-26b
राजा च धृतराष्ट्रोऽद्य श्रुत्वा पुत्रं निपातितम्।
स्मरिष्यत्यशुभं कर्म यत्तच्छकुनिबुद्धिजम्।।
9-57-27a
9-57-27b
इत्युक्त्वा राजशार्दूल गदामादाय वीर्यवान्।
अभ्यतिष्ठत युद्धाय शक्रो वृत्रमिवाह्वयन्।।
9-57-28a
9-57-28b
तमुद्यतगदं दृष्ट्वा कैलासमिव शृङ्गिणम्।
भीमसेनः पुनः क्रुद्धो दुर्योधनमुवाच ह।।
9-57-29a
9-57-29b
राज्ञश्च धृतराष्ट्रस्य तथा त्वमपि चात्मनः।
स्मर तद्दुष्कृतं कर्म यद्वृत्तं वारणावते।।
9-57-30a
9-57-30b
द्रौपदी च परिक्लिष्टा सभामध्ये रजस्वला।
द्यूते च वञ्चितो राजा यत्त्वया सौबलेन च।।
9-57-31a
9-57-31b
वने दुःखं च यत्प्राप्तमस्माभिस्त्वत्कृतं महत्।
विराटनगरे चैव योन्यन्तरगतैरिव।
तत्सर्वं पातयाम्यद्य दिष्ट्या दृष्टोऽसि दुर्मते।।
9-57-32a
9-57-32b
9-57-32c
त्वत्कृतेऽसौ हतः शेते शरतल्पे पितामहः।
गाङ्गेयो रथिनां श्रेष्ठो रथिना याज्ञसेनिना।।
9-57-33a
9-57-33b
हतो द्रोणश्च कर्णश्च तथा शल्यः प्रतापवान्।
वैराग्नेरादिकर्तासौ शकुनिः सौबलो हतः।।
9-57-34a
9-57-34b
प्रातिकामी तथा पापो द्रौपद्याः क्लेशकृद्धतः।
भ्रातरस्ते हताः सर्वे शूरा विक्रान्तयोधिनः।।
9-57-35a
9-57-35b
एते चान्ये च बहवो निहतास्त्वत्कृते नृपाः।
त्वामद्य निहनिष्यामि गदया नात्र संशयः।।
9-57-36a
9-57-36b
इत्येवमुच्चै राजानं भाषमाणं वृकोदरम्।
उवाच गतभी राजन्पुत्रस्ते सत्यविक्रमः।।
9-57-37a
9-57-37b
किं कत्थनेन बहुना युध्यस्वेह वृकोदर।
अद्य तेऽहं विनेष्यामि युद्धश्रद्धां कुलाधम।।
9-57-38a
9-57-38b
इति दुर्यार्धेनोऽक्षुद्रस्त्वया क्षुद्रबलेन वै।
शक्यस्रासयितुं वाचा न चान्यः प्राकृतो यथा।।
9-57-39a
9-57-39b
चिरकालेप्सितं दिष्ट्या हृदयस्थमिदं मम।
त्वया सह गदायुद्धं त्रिदशैरुपपादितम्।।
9-57-40a
9-57-40b
किं वाचा बहुनोक्तेन कत्थितेन च दुर्मते।
वाणी सङ्कोच्यतामेषा कर्मणा मा चिरं कृथाः।।
9-57-41a
9-57-41b
तस्य तद्वचनं श्रुत्वा सर्व एवाभ्यपूजयन्।
राजानः सोमकाश्चैव ये तत्रासन्समागताः।।
9-57-42a
9-57-42b
ततः सम्पूजितः सर्वैः सम्प्रहृष्टतनूरुहः।
भूयो धीरां मतिं चक्रे युद्धाय कुरुनन्दनः।।
9-57-43a
9-57-43b
तं मत्तमिव मातङ्गं तलशब्दैर्नराधिपाः।
भूयः संहर्षयांचक्रुर्दुर्योधनममर्षणम्।।
9-57-44a
9-57-44b
तं महात्मा महात्मानं गदामुद्यम्य पाण्डवः।
अभिदुद्राव वेगेन धार्तराष्ट्रं वृकोदरः।।
9-57-45a
9-57-45b
बृंहन्ति कुञ्चरास्तत्र हया हेषन्ति चासकृत्।
शस्त्राणि चाप्यदीप्यन्त पाण्डवानां जयैषिणां
9-57-46a
9-57-46b
।। इति श्रीमन्महाभारते शल्यपर्वणि
गदायुद्धपर्वणि सप्तपञ्चाशत्तमोऽध्यायः।। 57 ।।

सम्पाद्यताम्

9-57-16 नैष शक्तो रणे जेतुं मन्दात्मा मां सुयोधन इति झ.पाठः।। 9-57-41 वाणी सम्पद्यतामिति झ.पाठः।। 9-57-57 सप्तपञ्चाशत्तमोऽध्यायः।।

शल्यपर्व-056 पुटाग्रे अल्लिखितम्। शल्यपर्व-058