महाभारतम्-08-कर्णपर्व-101

← कर्णपर्व-100 महाभारतम्
अष्टमपर्व
महाभारतम्-08-कर्णपर्व-101
वेदव्यासः
शल्यपर्व →

कर्णवधानन्तरमर्जुनेन युधिष्ठिराभिवादनम्।। 1 ।। तेन कृष्णार्जुनप्रशंसनम्।। 2 ।। कृष्णयुधिष्ठिरसंवादः।। 3 ।।

  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 006
  7. 007
  8. 008
  9. 009
  10. 010
  11. 011
  12. 012
  13. 013
  14. 014
  15. 015
  16. 016
  17. 017
  18. 018
  19. 019
  20. 020
  21. 021
  22. 022
  23. 023
  24. 024
  25. 025
  26. 026
  27. 027
  28. 028
  29. 029
  30. 030
  31. 031
  32. 032
  33. 033
  34. 034
  35. 035
  36. 036
  37. 037
  38. 038
  39. 039
  40. 040
  41. 041
  42. 042
  43. 043
  44. 044
  45. 045
  46. 046
  47. 047
  48. 048
  49. 049
  50. 050
  51. 051
  52. 052
  53. 053
  54. 054
  55. 055
  56. 056
  57. 057
  58. 058
  59. 059
  60. 060
  61. 061
  62. 062
  63. 063
  64. 064
  65. 065
  66. 066
  67. 067
  68. 068
  69. 069
  70. 070
  71. 071
  72. 072
  73. 073
  74. 074
  75. 075
  76. 076
  77. 077
  78. 078
  79. 079
  80. 080
  81. 081
  82. 082
  83. 083
  84. 084
  85. 085
  86. 086
  87. 087
  88. 088
  89. 089
  90. 090
  91. 091
  92. 092
  93. 093
  94. 094
  95. 095
  96. 096
  97. 097
  98. 098
  99. 099
  100. 100
  101. 101
सञ्जय उवाच। 8-101-1x
हते वैकर्तने कर्णे कुरवो भयपीडिताः।
वीक्षमाणा दिशः सर्वाः पलायन्त सहस्रशः।।
8-101-1a
8-101-1b
रावणं निहतं दृष्ट्वा राक्षसा राघवेण वा।
दिशो भीता द्रवन्नेव तावका भयपीडिताः।।
8-101-2a
8-101-2b
ततो महारवं चक्रुर्योधा राजन्समन्ततः।
वार्यमाणा भृशोद्विग्नास्तव पुत्रेण भारत।।
8-101-3a
8-101-3b
तेषां तु मतमाज्ञाय पुत्रस्ते भरतर्षभ।
अवहारं ततश्चक्रे शल्यस्यानुमतेन च।।
8-101-4a
8-101-4b
कृतवर्मा रणे तूर्णं वृतो भारत तावकैः।
नारायणावशिष्टैश्च शिबिरायैव दुद्रुवे।।
8-101-5a
8-101-5b
अश्वत्थामा ततः शूरो विनिश्वस्य मुहुर्मुहुः।
पाण्डवानां जयं दृष्ट्वा शिबिरायैव दुद्रुवे।।
8-101-6a
8-101-6b
कृपः शारद्वतो राजन्नागानीकेन भारत।
महता मेघकल्पेन शिबिरायैव दुद्रुवे।।
8-101-7a
8-101-7b
गान्धाराणां सहस्रेण शकुनिः परिवारितः।
सुशर्मा च ययौ राजन्वीक्षमाणो भयार्दितः।।
8-101-8a
8-101-8b
दुर्योधनोऽपि स ययौ ह्वतसर्वस्व आतुरः।
ज्ञातिशोकसमापन्नश्चिन्तयित्वा मुहुर्मुहुः।।
8-101-9a
8-101-9b
छिन्नध्वजेन शल्यस्तु रथेन रथिनां वरः।
प्रययौ शिबिरायैव वीक्षमाणो दिशो दश।।
8-101-10a
8-101-10b
ततोऽपरे सुबहुशो भारतानां महारथाः।
व्यद्रवन्त दिशो भीता भयविह्वलचेतसः।।
8-101-11a
8-101-11b
अश्रूपूर्णा भयोद्विग्ना वेपमाना भयातुराः।
कुरवः प्राद्रवन्सर्वे दृष्ट्वा कर्णं निपातितम्।।
8-101-12a
8-101-12b
प्रशंसन्तोऽर्जुनं केचित्केचित्कर्णं महारथाः।
प्राद्रवन्त रणे भीताः कुरवः कुरुसत्तम।।
8-101-13a
8-101-13b
तेषां योधसहस्राणां तावकानां महामृधे।
नासीत्तत्र पुमान्कश्चिद्यस्तु युद्धे मनो दधे।।
8-101-14a
8-101-14b
कर्णे हते महाराज निराशाः कुरवोऽभवन्।
जीवनेषु च राज्येषु दारेषु च धनेषु च।।
8-101-15a
8-101-15b
तान्समानीय पुत्रस्ते यत्नेन महता विभो।
निवेशाय मनो दध्रे दुःखशोकसमन्वितः।।
8-101-16a
8-101-16b
तस्याज्ञां शिरसा दीनाः प्रतिगृह्य विशाम्पते।
विषण्णमनसो भीत्या न्यविशन्त महारथाः।।
8-101-17a
8-101-17b
चिन्तयन्तो वधं घोरं सूतपुत्रस्य संयुगे।
अर्जुनस्य जयं युद्धे चिन्तयानाः पुनःपुनः।।
8-101-18a
8-101-18b
पाण्डवाश्च महेष्वासा न्यविशन्त परन्तपाः।
प्रहृष्टमनसः सर्वे जित्वा शत्रुं महारथाः।।
8-101-19a
8-101-19b
ततो युधिष्ठिरं तत्र निविष्टं वै मुदान्वितम्।
समेत्य सर्वे पाञ्चाला वर्धयन्तो यथाविधि।।
8-101-20a
8-101-20b
अर्जुनस्तु रथात्तूर्णमवरुह्य महायशाः।
धर्मराजस्य चरणौ पीडयामास हृष्टवत्।।
8-101-21a
8-101-21b
तमुत्थाप्य महाराज धर्मपुत्रः प्रतापवान्।
सस्वजे भरतश्रेष्ठमुपजिघ्रन्नुपस्पृशन्।।
8-101-22a
8-101-22b
नकुलः सहदेवश्च पाण्डवश्च वृकोदरः।
अभिवाद्य महाराजमस्वजन्त स्म फल्गुनम्।।
8-101-23a
8-101-23b
धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च पाण्डवानां च ये रथाः।
वर्धयन्ते स्म राजानं निहते सूतनन्दने।।
8-101-24a
8-101-24b
ततः कृष्णो महाराज सात्यकिश्चापि सात्वतः।
वर्धयन्ते स्म राजानं निहते सूतनन्दने।।
8-101-25a
8-101-25b
वासुदेवश्च कौन्तेयं प्रणयादिदमब्रवीत्।
अद्य राजन्हताः सर्वे धार्तराष्ट्राः सराजकाः।
हते वैकर्तने कर्णे रथानां प्रवरे रथे।।
8-101-26a
8-101-26b
8-101-26c
यदि लोकास्त्रयः सर्वे योधयेयुः सवासवाः।
तथापि दुर्जयः सूतस्तव कोपात्तु सूदितः।।
8-101-27a
8-101-27b
एवमुक्तः प्रत्युवाच धर्मराजो जनार्दनम्।। 8-101-28a
तव प्रसादाद्ग्रोविन्द हतः कर्णो महायशाः।
पाण्डवाश्च जयं प्राप्या नाशिताश्चापि शत्रवः।।
8-101-29a
8-101-29b
त्वं हि शक्तो भयात्त्रातुं यस्य कस्यचिदाहवे।
त्वमस्य जगतो गोप्ता पाण्डवानां च सर्वदा।।
8-101-30a
8-101-30b
त्वां समासाद्य शक्रोऽपि मोदते दिवि नित्यशः।
त्वं पाता पाण्डुपुत्राणां यथैव जगतस्तथा।।
8-101-31a
8-101-31b
अनाश्चर्यो जयस्तेषां भक्तिर्येषां त्वयि प्रभो।। 8-101-32a
त्वया नाथेन गोविन्द नाथवन्तो वयं युधि।
यथेन्द्रेण पुरा देवास्त्वया चापि जनार्दन।।
8-101-33a
8-101-33b
स्वप्स्याम्यद्य सुखं कृष्णनिद्रां लप्स्ये त्वहं क्षपाम्।
विगतं हि भयं मेऽद्य त्वत्प्रसादान्न संशयः।।
8-101-34a
8-101-34b
एवमुक्तस्तु पार्थेन केशवः प्राह पाण्डवम्।
निमित्तमात्रं हि वयं तवाप्यस्मिन्मुदागमे।।
8-101-35a
8-101-35b
यस्य ते भ्रातरः शूरा भीमसेनादयो नृप।
सम्बन्धिनश्चेन्द्रवीर्याः पार्षतप्रमुखास्तथा।।
8-101-36a
8-101-36b
अर्हते च भवान्नित्यं प्रियं नित्यं च मद्वितम्।
प्रियो हि मे त्वमेतेन वचनेन नरोत्तम।।
8-101-37a
8-101-37b
इत्युक्तो धर्मराजस्तु स्वरथं हेमभूपितम्।
दन्तवर्णैर्हयैर्युक्तं कालवालैर्महीपतिः।।
8-101-38a
8-101-38b
आस्थाय पुरुषव्याघ्रः स्वबलेनापि संवृतः।
प्रययौ बहुवृत्तान्तं द्रष्टुमायोधनं प्रति।।
8-101-39a
8-101-39b
सम्भाषमाणौ तौ वीर उभौ माधवपाण्डवौ।। 8-101-40a
स ददर्श रणे कर्णं शयानं पुरुषर्षभम्।
गाण्डीवमुक्तैर्विशिखैः सर्वतः सन्निपीडितम्।।
8-101-41a
8-101-41b
सपुत्रं निहतं दृष्ट्वा कर्णं राजा युधिष्ठिरः।
प्रशशंस नरव्याघ्रावुभौ माधवपाण्डवौ।।
8-101-42a
8-101-42b
अद्य राजाऽस्मि सर्वस्यां पृथिव्यां मधुसूदन।
दिष्ट्या जयसि गोविन्द दिष्ट्याशत्रुर्निपातितः।।
8-101-43a
8-101-43b
एवं सुबहुशो राजन्प्रशशंस जनार्दनम्।
अर्जुनं च कुरुश्रेष्ठो धर्मराजो युधिष्ठिरः।।
8-101-44a
8-101-44b
दृष्ट्वा च निहतं कर्णं स पुत्रं पार्थसायकैः।
पुनर्जातमिवात्मानं मेने कुरुकुलोद्वहः।।
8-101-45a
8-101-45b
समेत्य च कुरुश्रेष्ठं कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम्।
वर्धयन्ति स्म राजानो हर्षयुक्ता महारथाः।।
8-101-46a
8-101-46b
सञ्जय उवाच। 8-101-47x
एवमेष क्षयो वृत्तः सुमहान्रोमहर्षणः।
तव दुर्मन्त्रिते राजन्दिष्ट्या त्वमनुशोचसि।।
8-101-47a
8-101-47b
वैशम्पायन उवाच। 8-101-48x
श्रुत्वैतदप्रियं राजा धृतराष्ट्रो महीपतिः।
पपात भूमौ निश्चेष्टः कौरव्यः परमासनात्।
तथा सत्यव्रता देवी गान्धारी दिव्यदर्शना।।
8-101-48a
8-101-48b
8-101-48c
ततस्तूर्णं तु विदुरस्तं नृपं सञ्जयस्तथा।
पर्याश्वासयतां चैतावुभावेव तु भूमिपम्।।
8-101-49a
8-101-49b
तथैवाश्वासयामासुर्गान्धारीं कुरुयोषितः।। 8-101-50a
स दैवं परमं मेने भवितव्यं च भारत।
ताभ्यामाश्वासितो राजा तूष्णीमास्ते विशाम्पते।।
8-101-51a
8-101-51b
एवमाख्याय राज्ञे च सञ्जयो राजसत्तम।
जगाम शिबिरं भूयो हते कर्णे महात्मनि।।
8-101-52a
8-101-52b
स दृष्ट्वा निहतं शल्यं राजानं च सुयोधनम्।
शकुनिं सुबहून्राजन्सैनिकांश्च सहस्रशः।।
8-101-53a
8-101-53b
तथैव पाण्डवीं सेनां निहतां प्रेक्ष्य सञ्जयः।
सौप्तिके द्रौणिना राजन्हतवाजिनरद्विपाम्।।
8-101-54a
8-101-54b
स हि दृष्ट्वा हतान्सर्वान्समन्ताद्युधि सञ्जयः।
प्रयातो हास्तिनपुरं शोकार्तो भयविह्वलः।।
8-101-55a
8-101-55b
हतेषु पुनरेतेषु प्रभूतगजवाजिषु।
योधैश्च तैर्महाराज नानादेशसमुद्भवैः।।
8-101-56a
8-101-56b
कुरुक्षेत्रं तु तत्सर्वं शून्यमासीद्विशाम्पते।
निहतैः पाण्डवेयैश्च धार्तराष्ट्रैश्च संयुगे।।
8-101-57a
8-101-57b
यथाहि विषयं वृत्तं धार्तराष्ट्रस्य संञ्जयः।
निवेदयति तत्सर्वं यथावृत्तं यथाविधि।।
8-101-58a
8-101-58b
एवं महायुद्धमिदं महात्मनो
धनञ्जयस्याधिरथेश्च यः पठेत्।
स सम्यगिष्टस्य मखस्य यत्फलं
तदाप्नुयाद्यः शृणुयाच्च नित्यशः।।
8-101-59a
8-101-59b
8-101-59c
8-101-59d
मखो हि विष्णुर्भगवान्सनातनो
वहन्ति यं चाप्यनिलेन्दुभानवः।
अतोऽनसूयुः शृणुयात्पठेच्च यः
स सर्वलोकांश्च जयेत्सुखी भवेत्।।
8-101-60a
8-101-60b
8-101-60c
8-101-60d
।। इति श्रीमन्महाभारते शतसाहस्रिकायां संहितायां
वैयासिक्यां कर्णपर्वणि एकाधिकशततमोऽध्यायः।। 101 ।।
।। कर्णपर्व समाप्तम्।। 8 ।।

सम्पाद्यताम्

8-101-1a अतः परं शल्यपर्व भविष्यति। 8-101-1b तस्यायमाद्यः श्लोकः।। 8-101-2x जनमेजय उवाच। 8-101-2a एवं निपातिते कर्णे समरे सव्यसाचिना। 8-101-2b अल्पावशिष्टाः कुरवः किमकुर्वत वै द्विज।।

कर्णपर्व-100 पुटाग्रे अल्लिखितम्। शल्यपर्व