ऋग्वेदः सूक्तं १०.३२
| ← सूक्तं १०.३१ | ऋग्वेदः - मण्डल १० सूक्तं १०.३२ कवष ऐलूषः |
सूक्तं १०.३३ → |
| दे. इन्द्रः। जगती, ६-९ त्रिष्टुप् |
प्र सु ग्मन्ता धियसानस्य सक्षणि वरेभिर्वराँ अभि षु प्रसीदतः ।
अस्माकमिन्द्र उभयं जुजोषति यत्सोम्यस्यान्धसो बुबोधति ॥१॥
वीन्द्र यासि दिव्यानि रोचना वि पार्थिवानि रजसा पुरुष्टुत ।
ये त्वा वहन्ति मुहुरध्वराँ उप ते सु वन्वन्तु वग्वनाँ अराधसः ॥२॥
तदिन्मे छन्त्सद्वपुषो वपुष्टरं पुत्रो यज्जानं पित्रोरधीयति ।
जाया पतिं वहति वग्नुना सुमत्पुंस इद्भद्रो वहतुः परिष्कृतः ॥३॥
तदित्सधस्थमभि चारु दीधय गावो यच्छासन्वहतुं न धेनवः ।
माता यन्मन्तुर्यूथस्य पूर्व्याभि वाणस्य सप्तधातुरिज्जनः ॥४॥
प्र वोऽच्छा रिरिचे देवयुष्पदमेको रुद्रेभिर्याति तुर्वणिः ।
जरा वा येष्वमृतेषु दावने परि व ऊमेभ्यः सिञ्चता मधु ॥५॥
निधीयमानमपगूळ्हमप्सु प्र मे देवानां व्रतपा उवाच ।
इन्द्रो विद्वाँ अनु हि त्वा चचक्ष तेनाहमग्ने अनुशिष्ट आगाम् ॥६॥
अक्षेत्रवित्क्षेत्रविदं ह्यप्राट् स प्रैति क्षेत्रविदानुशिष्टः ।
एतद्वै भद्रमनुशासनस्योत स्रुतिं विन्दत्यञ्जसीनाम् ॥७॥
अद्येदु प्राणीदममन्निमाहापीवृतो अधयन्मातुरूधः ।
एमेनमाप जरिमा युवानमहेळन्वसुः सुमना बभूव ॥८॥
एतानि भद्रा कलश क्रियाम कुरुश्रवण ददतो मघानि ।
दान इद्वो मघवानः सो अस्त्वयं च सोमो हृदि यं बिभर्मि ॥९॥
सायणभाष्यम्
‘प्र सु ग्मन्ता ' इति नवर्चं तृतीयं सूक्तम् । आदितः पञ्च जगत्यः । अथ चतस्रस्त्रिष्टुभः । पूर्घवदृषिदेवते । तथा चानुक्रान्तं - ‘ प्र सु ग्मन्ता नव पञ्चाद्या जगत्यः' इति । गतो विनियोगः ॥
प्र सु ग्मन्ता॑ धियसा॒नस्य॑ स॒क्षणि॑ व॒रेभि॑र्व॒राँ अ॒भि षु प्र॒सीद॑तः ।
अ॒स्माक॒मिन्द्र॑ उ॒भयं॑ जुजोषति॒ यत्सो॒म्यस्यान्ध॑सो॒ बुबो॑धति ॥१
प्र । सु । ग्मन्ता॑ । धि॒य॒सा॒नस्य॑ । स॒क्षणि॑ । व॒रेभिः॑ । व॒रान् । अ॒भि । सु । प्र॒ऽसीद॑तः ।
अ॒स्माक॑म् । इन्द्रः॑ । उ॒भय॑म् । जु॒जो॒ष॒ति॒ । यत् । सो॒म्यस्य॑ । अन्ध॑सः । बुबो॑धति ॥१
प्र । सु । ग्मन्ता । धियसानस्य । सक्षणि । वरेभिः । वरान् । अभि । सु । प्रऽसीदतः ।
अस्माकम् । इन्द्रः । उभयम् । जुजोषति । यत् । सोम्यस्य । अन्धसः । बुबोधति ॥१
इन्द्रः स्वभूतौ हरी “धियसानस्य इन्द्रागमनं चिन्तयतो यजमानस्य मम संबन्धिनि “सक्षणि सेवायां सद्गुणके सेव्ये यज्ञे निमित्ते “ग्मन्ता आगच्छन्तौ “सु सुष्ठु प्रेरयति । ततः स इन्द्रः “वरेभिः वरणीयैर्मार्गैः “प्रसीदतः हविरासादयतो यजमानस्य “वरान् उत्कृष्टान् हविर्विशेषान् स्तुतिविशेषांश्च “अभि लक्षीकृत्य “सु सुष्ठु आगच्छतु । “इन्द्रः आगतः सन् “अस्माकं स्वभूतम् “उभयं हविश्च स्तुतिश्चेत्येतद्द्वयं “जुजोषति सेवताम् । भक्षयतु शृणोतु चेत्यर्थः । “यत् यदा “सोम्यस्य सोमसंपादिनो मम “अन्धसः अन्नरूपस्य सोमस्य । रसमिति शेषः । “बुबोधति बुध्यते जिह्वया विजानाति । सोमं पिबतीत्यर्थः । तदा जुजोषतीति पूर्वेण संबन्धः ।।
वी॑न्द्र यासि दि॒व्यानि॑ रोच॒ना वि पार्थि॑वानि॒ रज॑सा पुरुष्टुत ।
ये त्वा॒ वह॑न्ति॒ मुहु॑रध्व॒राँ उप॒ ते सु व॑न्वन्तु वग्व॒नाँ अ॑रा॒धस॑ः ॥२
वि । इ॒न्द्र॒ । या॒सि॒ । दि॒व्यानि॑ । रो॒च॒ना । वि । पार्थि॑वानि । रज॑सा । पु॒रु॒ऽस्तु॒त॒ ।
ये । त्वा॒ । वह॑न्ति । मुहुः॑ । अ॒ध्व॒रान् । उप॑ । ते । सु । व॒न्व॒न्तु॒ । व॒ग्व॒नान् । अ॒रा॒धसः॑ ॥२
वि । इन्द्र । यासि । दिव्यानि । रोचना । वि । पार्थिवानि । रजसा । पुरुऽस्तुत ।
ये । त्वा । वहन्ति । मुहुः । अध्वरान् । उप । ते । सु । वन्वन्तु । वग्वनान् । अराधसः ॥२
हे “इन्द्र "दिव्यानि दिवि भवानि “रोचना रोचनानि दीप्तिस्वभावकानि ज्योतींषि यद्वा दिव्याँल्लोकान् वि “यासि व्याप्नोषि । हे “पुरुष्टुत बहुभिः स्तुतेन्द्र “पार्थिवानि पृथिव्यां भवानि “रजसा आत्मीयेन ज्योतिषा विद्युल्लक्षणेन । यद्वा । रजःशब्दाच्छस आकारः । पार्थिवाँल्लोकान् । व्याप्नोषि। “ये त्वदीया अश्वाः “मुहुः पुनः पुनः “अध्वरान् अस्मदीयान् यज्ञान् प्रति “त्वा त्वाम् “उप “वहन्ति समीपे प्रापयन्ति “ते अश्वाः “वग्वनान् वचनेन स्तुत्या संभक्तॄन् “अराधसः धनरहितानस्मान् "सु सुष्ठु “वन्वन्तु धनप्रदानार्थं संभजन्ताम् ॥
तदिन्मे॑ छन्त्स॒द्वपु॑षो॒ वपु॑ष्टरं पु॒त्रो यज्जानं॑ पि॒त्रोर॒धीय॑ति ।
जा॒या पतिं॑ वहति व॒ग्नुना॑ सु॒मत्पुं॒स इद्भ॒द्रो व॑ह॒तुः परि॑ष्कृतः ॥३
तत् । इत् । मे॒ । छ॒न्त्स॒त् । वपु॑षः । वपुः॑ऽतरम् । पु॒त्रः । यत् । जान॑म् । पि॒त्रोः । अ॒धि॒ऽइय॑ति ।
जा॒या । पति॑म् । व॒ह॒ति॒ । व॒ग्नुना॑ । सु॒ऽमत् । पुं॒सः । इत् । भ॒द्रः । व॒ह॒तुः । परि॑ऽकृतः ॥३
तत् । इत् । मे । छन्त्सत् । वपुषः । वपुःऽतरम् । पुत्रः । यत् । जानम् । पित्रोः । अधिऽइयति ।
जाया । पतिम् । वहति । वग्नुना । सुऽमत् । पुंसः । इत् । भद्रः । वहतुः । परिऽकृतः ॥३
“वपुषः । वपुः रूपम् । तद्वाँल्लक्ष्यते । वपुष्मतोऽपि “वपुष्टरं रूपवत्तरमत्यन्तं सुरूपं “तत् यज्ञकर्म “मे मह्यं “छन्त्सत् इन्द्रः कामयताम् । “यत् यदा “पुत्रः “जानं जन्म आत्मन उत्पत्तिं “पित्रोः मातापित्रोः सकाशात् “अधीयति संकीर्तनद्वारेणाधिगच्छति । सुब्रह्मण्याह्वानकालेऽमुकशर्मणः पुत्रो यजत इत्यात्मनो जन्म संकीर्तयति । यद्वा । यज्जननादागतं धनं पित्रों: सकाशात्पुत्रोऽधिगच्छति तदेव मह्यमिच्छतु । “जाया पत्नी “पतिं यजमान “सुमत् कल्याणेन “वग्नुना वाग्रूपेण शब्देन “वहति आत्मसमीपं प्रापयति । “भद्र भजनीयः “परिष्कृतः सुसंस्कृत: ”पुंस “इत। पत्युरेवेत्यर्थः । “वहतुः जायायै प्रदातव्यः । तदुक्तं-- सुभद्रमर्य भोजनं बिभर्षि ' (ऋ. सं. ८. १. ३४) इति । यद्वा । पुंसोऽतिशूरस्येन्द्रस्यार्थाय भद्रो भजनीयो वहतुर्वहनशीलो देवान् प्रति स सोमः परिष्कृतः संस्कृतो भवति । तदेन्द्रः कामयतामित्यर्थः ।।
तदित्स॒धस्थ॑म॒भि चारु॑ दीधय॒ गावो॒ यच्छास॑न्वह॒तुं न धे॒नव॑ः ।
मा॒ता यन्मन्तु॑र्यू॒थस्य॑ पू॒र्व्याभि वा॒णस्य॑ स॒प्तधा॑तु॒रिज्जन॑ः ॥४
तत् । इत् । स॒धऽस्थ॑म् । अ॒भि । चारु॑ । दी॒ध॒य॒ । गावः॑ । यत् । शास॑न् । व॒ह॒तुम् । न । धे॒नवः॑ ।
मा॒ता । यत् । मन्तुः॑ । यू॒थस्य॑ । पू॒र्व्या । अ॒भि । वा॒णस्य॑ । स॒प्तऽधा॑तुः । इत् । जनः॑ ॥४
तत् । इत् । सधऽस्थम् । अभि । चारु । दीधय । गावः । यत् । शासन् । वहतुम् । न । धेनवः ।
माता । यत् । मन्तुः । यूथस्य । पूर्व्या । अभि । वाणस्य । सप्तऽधातुः । इत् । जनः ॥४
“तदित् तदेव “सधस्थम् । सह तिष्ठन्त्यत्रेति सधस्थं स्थानं यज्ञाख्यम् । “चारु शोभनम् “अभि “दीधय हे इन्द्र अभितो दीप्यस्व । “यत् यत्र “गावः स्तुतिलक्षणा वाचः इन्द्र आगच्छ हरिव आगच्छ इत्येवमाद्याः “शासन् अस्मद्यज्ञं प्रति त्वदागमनमाशासते । तत्र दृष्टान्तः । “वहतुं “न “धेनवः । यथा धेनवो नवप्रसूता गावः प्रापणसाधनं गृहमाशासते तद्वत् । यत आगत्य प्रकाशयेत्यत्र कारणमाह । “यत् यस्मात् “मन्तुः । मन्यतिरर्चतिकर्मा । अर्चकस्य मम स्वभूता “माता देवतागुणानां निष्पादयित्री स्तुतिः "यूथस्य यष्टृस्तोतृगणस्य “पूर्व्या प्रथमभाविनी खलु। यस्माच्च “सप्तधातुः । धार्यन्ते क्रियन्त कर्माण्येष्विति धातवश्छन्दांस्यृतवो वा । सप्तच्छन्दस्कः सप्तर्तुकः सप्तहोत्रात्मको वायं “जनः “वाणस्य स्तुतिशब्दस्य “अभि कर्ता खलु । तस्माच्छीघ्रमागच्छेति भावः । यद्वा । यत्कल्याणं तदेव स्थानमस्माकमभिधारय प्रयचछ । यस्मिन् स्थाने धेनवः पथप्रदानेन प्रीणयित्र्यो गावो वहतुम् । उह्यते पुरुषोऽनेनेति वहतुरन्नम्। पयोघृताद्यनुशासति । न संप्रत्यर्थे । इदानीं प्रयच्छन्ति । तथा यस्मिन् मन्तुर्मन्तव्या पूजनीया पुत्रसमूहस्य माताभिगच्छति वाणस्य वाद्यस्य सप्तधातुर्निषादादिसप्तस्वरोपेतो जनोऽभिगच्छति तद्वत्तद्गुणोपेतं प्रयच्छेति भावः ॥
प्र वोऽच्छा॑ रिरिचे देव॒युष्प॒दमेको॑ रु॒द्रेभि॑र्याति तु॒र्वणि॑ः ।
ज॒रा वा॒ येष्व॒मृते॑षु दा॒वने॒ परि॑ व॒ ऊमे॑भ्यः सिञ्चता॒ मधु॑ ॥५
प्र । वः॒ । अच्छ॑ । रि॒रि॒चे॒ । दे॒व॒ऽयुः । प॒दम् । एकः॑ । रु॒द्रेभिः॑ । या॒ति॒ । तु॒र्वणिः॑ ।
ज॒रा । वा॒ । येषु॑ । अ॒मृते॑षु । दा॒वने॑ । परि॑ । वः॒ । ऊमे॑भ्यः । सि॒ञ्च॒त॒ । मधु॑ ॥५
प्र । वः । अच्छ । रिरिचे । देवऽयुः । पदम् । एकः । रुद्रेभिः । याति । तुर्वणिः ।
जरा । वा । येषु । अमृतेषु । दावने । परि । वः । ऊमेभ्यः । सिञ्चत । मधु ॥५
हे यजमानाः “देवयुः देवान् कामयमानो होता “वः युष्माकं “पदम् “अच्छ स्थानं प्रति “प्र “रिरिचे प्ररिक्तोऽभूत् । अथ होतृभ्यः सकाशात् “एकः मुख्य इन्द्रः “रुद्रेभिः रुद्रपुत्रैः मरुद्भिः सह “तुर्वणिः क्षिप्रगामी सन् “याति गच्छति युष्मदीयं यज्ञम् । “जरा “वा। वाशब्दोऽप्यर्थे । स्तुतिरपि “येष्वमृतेषु मरणधर्मरहितेषु देवेषु “दावने धनप्रदानाय समर्था भवति । तस्मात् “वः यूयम्। छान्दसो वसादेशः । “ऊमेभ्यः रक्षितृभ्यो देवेभ्यः “मधु मदकरं सोममद्भिः “परि “षिञ्चत ॥ ॥ २९ ॥
नि॒धी॒यमा॑न॒मप॑गूळ्हम॒प्सु प्र मे॑ दे॒वानां॑ व्रत॒पा उ॑वाच ।
इन्द्रो॑ वि॒द्वाँ अनु॒ हि त्वा॑ च॒चक्ष॒ तेना॒हम॑ग्ने॒ अनु॑शिष्ट॒ आगा॑म् ॥६
नि॒ऽधी॒यमा॑नम् । अप॑ऽगूळ्हम् । अ॒प्ऽसु । प्र । मे॒ । दे॒वाना॑म् । व्र॒त॒ऽपाः । उ॒वा॒च॒ ।
इन्द्रः॑ । वि॒द्वान् । अनु॑ । हि । त्वा॒ । च॒चक्ष॑ । तेन॑ । अ॒हम् । अ॒ग्ने॒ । अनु॑ऽशिष्टः । आ । अ॒गा॒म् ॥६
निऽधीयमानम् । अपऽगूळ्हम् । अप्ऽसु । प्र । मे । देवानाम् । व्रतऽपाः । उवाच ।
इन्द्रः । विद्वान् । अनु । हि । त्वा । चचक्ष । तेन । अहम् । अग्ने । अनुऽशिष्टः । आ । अगाम् ॥६
कुरुश्रवणस्य यज्ञे निधीयमानोऽग्निरभिधीयते । “निधीयमानम् अध्वर्युणाहवनीयेऽग्नौ “अप्सु मातृभूतासु “अपगूळ्हम् अन्तर्हिन्तं त्वां “देवानां “व्रतपाः कर्मणो रक्षक इन्द्रः “मे मह्यं “प्र “उवाच । प्रवादीत् । हे “अग्ने “विद्वान् जाजानः “इन्द्रः स्वाधिकारमस्मद्भक्ततां वा “त्वा त्वाम् “अनु “हि “चचक्ष अनुगतः पश्चाद्ददर्श । “तेन इन्द्रेण “अनुशिष्टः “अहम् अनेन पथा त्वया स्वर्गो गन्तव्य इत्येवमुपदिष्टः सन् “आगाम् आभिमुख्येन स्वर्गं गच्छेयम् ॥
अक्षे॑त्रवित्क्षेत्र॒विदं॒ ह्यप्रा॒ट् स प्रैति॑ क्षेत्र॒विदानु॑शिष्टः ।
ए॒तद्वै भ॒द्रम॑नु॒शास॑नस्यो॒त स्रु॒तिं वि॑न्दत्यञ्ज॒सीना॑म् ॥७
अक्षे॑त्रऽवित् । क्षे॒त्र॒ऽविद॑म् । हि । अप्रा॑ट् । सः । प्र । ए॒ति॒ । क्षे॒त्र॒ऽविदा॑ । अनु॑ऽशिष्टः ।
ए॒तत् । वै । भ॒द्रम् । अ॒नु॒ऽशास॑नस्य । उ॒त । स्रु॒तिम् । वि॒न्द॒ति॒ । अ॒ञ्ज॒सीना॑म् ॥७
अक्षेत्रऽवित् । क्षेत्रऽविदम् । हि । अप्राट् । सः । प्र । एति । क्षेत्रऽविदा । अनुऽशिष्टः ।
एतत् । वै । भद्रम् । अनुऽशासनस्य । उत । स्रुतिम् । विन्दति । अञ्जसीनाम् ॥७
सेयमनुशासनस्तुतिः प्रासङ्गिकी। “अक्षेत्रवित् । ‘क्षि निवासगत्योः' । क्षीयते गम्यतेऽनेनेति क्षेत्रं पन्थाः । पन्थानमजानन् पुरुषः “क्षेत्रविदं क्षेत्रज्ञं पुरुषम् “अप्राट् पृष्टवान् । सः “क्षेत्रविदा पथिज्ञेन तेन “अनुशिष्टः प्रदर्शितमार्गः सन् “प्रैति स्वाभिलषितं देशं गच्छति । “अनुशासनस्य मार्गोपदेशरूपस्य “एतद्वै एतत्खलु “भद्रं भजनीयं कल्याणकरम् । किं तत् । “उत अपि च अञ्जसीनाम् ऋजुना मार्गेण गन्तव्यानामपां “स्रुतिं मार्गं पिपासितः सन् “विन्दति लभते । यद्वा । अञ्जसीनामिति स्रुतेर्विशेषणम् । ऋजुमकुटिलमप्रयासेन गन्तव्यं मार्ग लभते खलु ॥
अ॒द्येदु॒ प्राणी॒दम॑मन्नि॒माहापी॑वृतो अधयन्मा॒तुरूध॑ः ।
एमे॑नमाप जरि॒मा युवा॑न॒महे॑ळ॒न्वसु॑ः सु॒मना॑ बभूव ॥८
अ॒द्य । इत् । ऊं॒ इति॑ । प्र । आ॒नी॒त् । अम॑मन् । इ॒मा । अहा॑ । अपि॑ऽवृतः । अ॒ध॒य॒त् । मा॒तुः । ऊधः॑ ।
आ । ई॒म् । ए॒न॒म् । आ॒प॒ । ज॒रि॒मा । युवा॑नम् । अहे॑ळन् । वसुः॑ । सु॒ऽमनाः॑ । ब॒भू॒व॒ ॥८
अद्य । इत् । ऊं इति । प्र । आनीत् । अममन् । इमा । अहा । अपिऽवृतः । अधयत् । मातुः । ऊधः ।
आ । ईम् । एनम् । आप । जरिमा । युवानम् । अहेळन् । वसुः । सुऽमनाः । बभूव ॥८
अयमग्निः “अद्येत् अद्यैवास्मिन्दिने “प्राणीत् मथनेन चेष्टितोऽभवत् । ‘ श्वस प्राणने अन च । इलि धातुः । तदानीमेव “इमा इमानि “अहा अहानि सौमिकानि “अममन् नेतुममन्यत । 'मन ज्ञाने' । व्यत्ययेन श्लुः । तिङ उत्तरत्वादनिघातः । अपि च “अपीवृतः तेजोभिः परिवृतः सन् “मातुः पृथिव्याः “ऊधः सारभूतं सोमादिकं हविः “अधयत् पिबति । तथा “युवानं नित्यतरुणं देवानां हविषा मिश्रयन्तं वा “एनम् अग्निं “जरिमा । जरतिः स्तुतिकर्मा । तस्मादौणादिक इमनिच् । स्तोतृभिः क्रियमाणा स्तुतिः “आप आभिमुख्येन व्याप्नोति । “ईम् इति पूरणः । ततः “अहेळन् अक्रुध्यन् स्तोतॄन्प्रति “वसुः वासयिता सर्वेषां धनदानेनाच्छादयिता तेजोभिः शत्रूणां वा वसुमान् वाग्निः “सुमनाः शोभनमनस्को बभूव ॥
ए॒तानि॑ भ॒द्रा क॑लश क्रियाम॒ कुरु॑श्रवण॒ दद॑तो म॒घानि॑ ।
दा॒न इद्वो॑ मघवान॒ः सो अ॑स्त्व॒यं च॒ सोमो॑ हृ॒दि यं बिभ॑र्मि ॥९
ए॒तानि॑ । भ॒द्रा । क॒ल॒श॒ । क्रि॒या॒म॒ । कुरु॑ऽश्रवण । दद॑तः । म॒घानि॑ ।
दा॒नः । इत् । वः॒ । म॒घ॒ऽवा॒नः॒ । सः । अ॒स्तु॒ । अ॒यम् । च॒ । सोमः॑ । हृ॒दि । यम् । बिभ॑र्मि ॥९
एतानि । भद्रा । कलश । क्रियाम । कुरुऽश्रवण । ददतः । मघानि ।
दानः । इत् । वः । मघऽवानः । सः । अस्तु । अयम् । च । सोमः । हृदि । यम् । बिभर्मि ॥९
हे “कलश कलावन् सर्वकलापरिपूर्ण । यद्वा । लुप्तमत्वर्थीयः । द्रोणकलशवन् हे “कुरुश्रवण । कुरव ऋत्विजः । तेषां स्वभूतानां स्तुतीनां श्रोतर्हे इन्द्र “मघानि धनानि स्तोतृभ्यो यष्टृभ्यश्च “ददतः प्रयच्छतस्तवेन्द्रस्यार्थम् “एतानि “भद्रा भजनीयानि हवींषि स्तोत्राणि च "क्रियाम विधेयास्म । करोतेराशीर्लिंङि ‘ रिङ्शयग्लिङ्क्षु ' (पा. सू. ७. ४. २८) इति रिङादेशः । अथ स्तोतॄन्प्रत्याह । हे “मघवानः महनीयस्तोत्ररूपधनवन्तः “वः युष्माकं “सः इन्द्रः “दान - “इत् धनादेर्दातैव “अस्तु भवतु । “अयं “च यज्ञे स्थितः “सोमः दातास्तु हृदय आत्मीये “यं पीतं सोमं “बिभर्मि धारयामि । ‘ डुभृञ् धारणपोषणयोः'। जौहोत्यादिकः । ‘ भृञामित् ' इत्यभ्यासस्येत्वम् । यद्योगादनिघातः । यद्वा । हे कलशकुलजात हे कुरुश्रवणैतन्नामक त्रसदस्योः पुत्र राजन् ऋत्विग्भ्यो धनानि प्रयच्छतः तवार्थं वयं कर्माणि क्रियाम । मघवानः कुरुश्रवणाः । पूजायां बहुवचनम् । एवं यागकर्म कुर्वाणस्य तवेन्द्रो दाता भवतु । अयं सोमश्च धनानि प्रयच्छतु ॥ ॥ ३० ॥
वेदार्थस्य प्रकाशेन तमो हार्दं निवारयन् ।
पुमर्थांश्चतुरो देयाद्विद्यातीर्थमहेश्वरः ॥
इति श्रीमद्राजाधिराजपरमेश्वरवैदिकमार्गप्रवर्तकश्रीवीरबुक्कभूपालसाम्राज्यधुरंधरेण सायणाचार्येण विरचिते माधवीये वेदार्थप्रकाश ऋक्संहिताभाष्ये सप्तमाष्टके सप्तमोऽध्यायः ॥
टिप्पणी
| मण्डल १० | ||||
|---|---|---|---|---|