ऋग्वेदः सूक्तं १०.३७
| ← सूक्तं १०.३६ | ऋग्वेदः - मण्डल १० सूक्तं १०.३७ सौर्योऽभितपाः |
सूक्तं १०.३८ → |
| दे. सूर्यः। जगती, १० त्रिष्टुप् |
नमो मित्रस्य वरुणस्य चक्षसे महो देवाय तदृतं सपर्यत ।
दूरेदृशे देवजाताय केतवे दिवस्पुत्राय सूर्याय शंसत ॥१॥
सा मा सत्योक्तिः परि पातु विश्वतो द्यावा च यत्र ततनन्नहानि च ।
विश्वमन्यन्नि विशते यदेजति विश्वाहापो विश्वाहोदेति सूर्यः ॥२॥
न ते अदेवः प्रदिवो नि वासते यदेतशेभिः पतरै रथर्यसि ।
प्राचीनमन्यदनु वर्तते रज उदन्येन ज्योतिषा यासि सूर्य ॥३॥
येन सूर्य ज्योतिषा बाधसे तमो जगच्च विश्वमुदियर्षि भानुना ।
तेनास्मद्विश्वामनिरामनाहुतिमपामीवामप दुष्वप्न्यं सुव ॥४॥
विश्वस्य हि प्रेषितो रक्षसि व्रतमहेळयन्नुच्चरसि स्वधा अनु ।
यदद्य त्वा सूर्योपब्रवामहै तं नो देवा अनु मंसीरत क्रतुम् ॥५॥
तं नो द्यावापृथिवी तन्न आप इन्द्रः शृण्वन्तु मरुतो हवं वचः ।
मा शूने भूम सूर्यस्य संदृशि भद्रं जीवन्तो जरणामशीमहि ॥६॥
विश्वाहा त्वा सुमनसः सुचक्षसः प्रजावन्तो अनमीवा अनागसः ।
उद्यन्तं त्वा मित्रमहो दिवेदिवे ज्योग्जीवाः प्रति पश्येम सूर्य ॥७॥
महि ज्योतिर्बिभ्रतं त्वा विचक्षण भास्वन्तं चक्षुषेचक्षुषे मयः ।
आरोहन्तं बृहतः पाजसस्परि वयं जीवाः प्रति पश्येम सूर्य ॥८॥
यस्य ते विश्वा भुवनानि केतुना प्र चेरते नि च विशन्ते अक्तुभिः ।
अनागास्त्वेन हरिकेश सूर्याह्नाह्ना नो वस्यसावस्यसोदिहि ॥९॥
शं नो भव चक्षसा शं नो अह्ना शं भानुना शं हिमा शं घृणेन ।
यथा शमध्वञ्छमसद्दुरोणे तत्सूर्य द्रविणं धेहि चित्रम् ॥१०॥
अस्माकं देवा उभयाय जन्मने शर्म यच्छत द्विपदे चतुष्पदे ।
अदत्पिबदूर्जयमानमाशितं तदस्मे शं योररपो दधातन ॥११॥
यद्वो देवाश्चकृम जिह्वया गुरु मनसो वा प्रयुती देवहेळनम् ।
अरावा यो नो अभि दुच्छुनायते तस्मिन्तदेनो वसवो नि धेतन ॥१२॥
सायणभाष्यम्
नमो मित्रस्य ' इति द्वादशर्चमष्टमं सूक्तम् । अभितपा नाम सूर्यपुत्र ऋषिः । इदमादीनि पञ्च सूक्तानि जागतानि । अस्य सूक्तस्य दशमी त्रिष्टुप् । सूर्यो देवता । तथा चानुकान्तं -- नमो द्वादश सौर्योऽभितपाः सौर्यं जागर्त वै त्रिष्टुब्दशमी ' इति । आश्विनशस्त्रे सूर्योदयादूर्ध्वं सौर्यकाण्ड एतत्सूक्तम् । सूत्रितं च --- चित्रं देवानां नमो मित्रस्य ' (आश्व. श्रौ. ६. ५) इति । विषुवति निष्केवल्य आद्यस्तृचोऽनुरूपः । सूत्रितं च -- विभ्राड्बृहत्पिबतु सौम्यं मधु नमो मित्रस्य वरुणस्य चक्षस इति स्तोत्रियानुरूपौ ' ( आश्व. श्रौ. ८. ६ ) इति । स्वपन्तमभ्यस्तमये सति रात्रिशेषं स्थित्वा प्रातः ‘ येन सूर्यं ज्योतिषा' इत्यादिभिः पञ्चभिः सूर्यं उपस्थेयः । सूत्रितं च --- अव्याधित चेत्स्वपन्तमादित्योऽभ्यस्तमियाद्वाग्यतोऽनुपविशन् रात्रिशेषं भूत्वा येन सूर्यं ज्योतिषा बाधसे तम इति पञ्चभिरादित्यमुपतिष्ठेत ' (आश्. गृ. ३.७.१ )। स्वपन्तमभ्युदिते ' यस्य ते विश्वा ' इत्यादिभिश्चतसृभिः सूर्य उपस्थेयः । सूत्रितं च --अभ्युदियाच्चेदकर्मश्रान्तमनभिरूपेण कर्मणा वाग्यत इति समानमुत्तराभिश्चतसृभिरुपस्थानम् ' ( आश्व. गृ. ३, ७, २ ) इति । एकादशिनस्य सौर्यस्य पशोर्हविषी याज्या। सूत्रितं च --- शं नो भव चक्षसा शं नो अह्ना वायो भूष शुचिपाः' (आश्व. श्रौ. ३. ८) इति । होत्रकाणां शकलाधाने “ यद्वो देवाः ' इत्येषा ( आश्व. श्रौ. ६, १२ )। विवाहे कन्यारोदनीये ‘ जीवं रुदन्ती' इत्येषा जप्या ( आश्व. गृ. १, ८, ४ ) ॥
नमो॑ मि॒त्रस्य॒ वरु॑णस्य॒ चक्ष॑से म॒हो दे॒वाय॒ तदृ॒तं स॑पर्यत ।
दू॒रे॒दृशे॑ दे॒वजा॑ताय के॒तवे॑ दि॒वस्पु॒त्राय॒ सूर्या॑य शंसत ॥१
नमः॑ । मि॒त्रस्य॑ । वरु॑णस्य । चक्ष॑से । म॒हः । दे॒वाय॑ । तत् । ऋ॒तम् । स॒प॒र्य॒त॒ ।
दू॒रे॒ऽदृशे॑ । दे॒वऽजा॑ताय । के॒तवे॑ । दि॒वः । पु॒त्राय॑ । सूर्या॑य । शं॒स॒त॒ ॥१
नमः । मित्रस्य । वरुणस्य । चक्षसे । महः । देवाय । तत् । ऋतम् । सपर्यत ।
दूरेऽदृशे । देवऽजाताय । केतवे । दिवः । पुत्राय । सूर्याय । शंसत ॥१
हे ऋत्विजः यूयं “मित्रस्य "वरुणस्य मित्रावरुणयोः "चक्षसे द्रष्ट्रे "महः महते “देवाय द्योतमानाय "दूरेदृशे दूरे सन्तमपि पश्यते "देवजाताय देवेषु जाताय “केतवे विश्वस्य प्रज्ञापकाय “दिवः "पुत्राय पुत्रभूताय । दिवि जायमानत्वात् तत्पुत्रत्वव्यपदेशः । "सूर्याय सूर्यार्थं "नमः कृत्वा “तत् विहितम् “ऋतं यागादिलक्षणं कर्म "सपर्यत पूजयत । “शंसत स्तुतिमपि कुरुत ॥
सा मा॑ स॒त्योक्ति॒ः परि॑ पातु वि॒श्वतो॒ द्यावा॑ च॒ यत्र॑ त॒तन॒न्नहा॑नि च ।
विश्व॑म॒न्यन्नि वि॑शते॒ यदेज॑ति वि॒श्वाहापो॑ वि॒श्वाहोदे॑ति॒ सूर्य॑ः ॥२
सा । मा॒ । स॒त्यऽउ॑क्तिः । परि॑ । पा॒तु॒ । वि॒श्वतः॑ । द्यावा॑ । च॒ । यत्र॑ । त॒तन॑न् । अहा॑नि । च॒ ।
विश्व॑म् । अ॒न्यत् । नि । वि॒श॒ते॒ । यत् । एज॑ति । वि॒श्वाहा॑ । आपः॑ । वि॒श्वाहा॑ । उत् । ए॒ति॒ । सूर्यः॑ ॥२
सा । मा । सत्यऽउक्तिः । परि । पातु । विश्वतः । द्यावा । च । यत्र । ततनन् । अहानि । च ।
विश्वम् । अन्यत् । नि । विशते । यत् । एजति । विश्वाहा । आपः । विश्वाहा । उत् । एति । सूर्यः ॥२
“सा “सत्योक्तिः तत्सत्यवचनं "मा मां "विश्वतः सर्वतः "परि “पातु परिरक्षतु । यया सत्योक्त्या "यत्र यस्मिन् देशे “द्यावा “च द्यावापृथिव्यौ "अहानि रात्रयः "च "ततनन् अतन्वन् तत्र "विश्वं सर्वम् "अन्यत् भूतजातं “नि "विशते विश्राम्यति । "यत् एतद्भूतजातम् “एजति कम्पते “विश्वाहा सर्वदा "आपः च स्यन्दन्ते "विश्वाहा सर्वदा "सूर्यः च "उदेति । सा सत्योक्तिर्मां परिपात्वित्यर्थः ॥ ।
न ते॒ अदे॑वः प्र॒दिवो॒ नि वा॑सते॒ यदे॑त॒शेभि॑ः पत॒रै र॑थ॒र्यसि॑ ।
प्रा॒चीन॑म॒न्यदनु॑ वर्तते॒ रज॒ उद॒न्येन॒ ज्योति॑षा यासि सूर्य ॥३
न । ते॒ । अदे॑वः । प्र॒ऽदिवः॑ । नि । वा॒स॒ते॒ । यत् । ए॒त॒शेभिः॑ । प॒त॒रैः । र॒थ॒र्यसि॑ ।
प्रा॒चीन॑म् । अ॒न्यत् । अनु॑ । व॒र्त॒ते॒ । रजः॑ । उत् । अ॒न्येन॑ । ज्योति॑षा । या॒सि॒ । सू॒र्य॒ ॥३
न । ते । अदेवः । प्रऽदिवः । नि । वासते । यत् । एतशेभिः । पतरैः । रथर्यसि ।
प्राचीनम् । अन्यत् । अनु । वर्तते । रजः । उत् । अन्येन । ज्योतिषा । यासि । सूर्य ॥३
हे "सूर्य “ते तव समीपे “प्रदिवः प्रत्नः पुरातनः कश्चित् "अदेवः असुरो राक्षसो वा "न "नि “वासते न निवसति । कदेत्यत आह । "यत् यदा त्वं “पतरैः गमनशीलैः “एतशेभिः अश्वैः “रथर्यसि रथं कामयसे योक्तुम् । किंच "प्राचीनमन्यत् त्वदीयं ज्योतिः "रजः उदकम् "अनु "वर्तते । “अन्येन तेन "ज्योतिषा “उत् "यासि उदेषि । यद्वा । प्राचीनमन्यत् रजश्चन्द्राख्यं ज्योतिस्त्वामनु वर्तते ततस्त्वमन्येन ज्योतिषा सहोदेषीत्यर्थः ॥
येन॑ सूर्य॒ ज्योति॑षा॒ बाध॑से॒ तमो॒ जग॑च्च॒ विश्व॑मुदि॒यर्षि॑ भा॒नुना॑ ।
तेना॒स्मद्विश्वा॒मनि॑रा॒मना॑हुति॒मपामी॑वा॒मप॑ दु॒ष्ष्वप्न्यं॑ सुव ॥४
येन॑ । सू॒र्य॒ । ज्योति॑षा । बाध॑से । तमः॑ । जग॑त् । च॒ । विश्व॑म् । उ॒त्ऽइ॒यर्षि॑ । भा॒नुना॑ ।
तेन॑ । अ॒स्मत् । विश्वा॑म् । अनि॑राम् । अना॑हुतिम् । अप॑ । अमी॑वाम् । अप॑ । दुः॒ऽस्वप्न्य॑म् । सु॒व॒ ॥४
येन । सूर्य । ज्योतिषा । बाधसे । तमः । जगत् । च । विश्वम् । उत्ऽइयर्षि । भानुना ।
तेन । अस्मत् । विश्वाम् । अनिराम् । अनाहुतिम् । अप । अमीवाम् । अप । दुःऽस्वप्न्यम् । सुव ॥४
हे "सूर्य त्वं "येन "ज्योतिषा तेजसा “तमः अन्धकारं "बाधसे निवारयसि येन "च “भानुना तेजसा "विश्वं सर्वं "जगत् जङ्गमम् "उदियर्षि उद्गमयसि "तेन ज्योतिषा “अस्मत् अस्मत्तः “अनिराम् अन्नाभावम् “अनाहुतिम् अहोमं च “अमीवां रोगजातं च “अप “सुव अपगमय । “दुःस्वप्न्यं दुःस्वप्नप्रभवमनिष्टं च “अप सुवः ॥
विश्व॑स्य॒ हि प्रेषि॑तो॒ रक्ष॑सि व्र॒तमहे॑ळयन्नु॒च्चर॑सि स्व॒धा अनु॑ ।
यद॒द्य त्वा॑ सूर्योप॒ब्रवा॑महै॒ तं नो॑ दे॒वा अनु॑ मंसीरत॒ क्रतु॑म् ॥५
विश्व॑स्य । हि । प्रऽइ॑षितः । रक्ष॑सि । व्र॒तम् । अहे॑ळयन् । उ॒त्ऽचर॑सि । स्व॒धाः । अनु॑ ।
यत् । अ॒द्य । त्वा॒ । सू॒र्य॒ । उ॒प॒ऽब्रवा॑महै । तत् । नः॒ । दे॒वाः । अनु॑ । मं॒सी॒र॒त॒ । क्रतु॑म् ॥५
विश्वस्य । हि । प्रऽइषितः । रक्षसि । व्रतम् । अहेळयन् । उत्ऽचरसि । स्वधाः । अनु ।
यत् । अद्य । त्वा । सूर्य । उपऽब्रवामहै । तत् । नः । देवाः । अनु । मंसीरत । क्रतुम् ॥५
हे “सूर्य “प्रेषितः प्रेरितस्त्वम् “अहेळयन् अक्रुध्यन् “विश्वस्य सर्वस्य यजमानस्य “व्रतं कर्म “रक्षसि “हि । यज्ञविध्वंसकेभ्यो राक्षसेभ्यः पालयसि । “स्वधा: हवींषि “अनु “उच्चरसि उद्गच्छसि च । प्रातर्होमे निवृत्ते सति पश्चादुद्गच्छसीत्यर्थः । तथा च यत् “यदा “अद्य अस्मिन्नहनि “त्वा त्वाम् “उपब्रवामहै उपब्रूमः तदा “नः अस्माकं “तं “क्रतुं तत्कर्म "देवाः इन्द्रादयः “अनु “मंसीरत अनुमन्यन्ताम् ।।
तं नो॒ द्यावा॑पृथि॒वी तन्न॒ आप॒ इन्द्र॑ः शृण्वन्तु म॒रुतो॒ हवं॒ वच॑ः ।
मा शूने॑ भूम॒ सूर्य॑स्य सं॒दृशि॑ भ॒द्रं जीव॑न्तो जर॒णाम॑शीमहि ॥६
तम् । नः॒ । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । तत् । नः॒ । आपः॑ । इन्द्रः॑ । शृ॒ण्व॒न्तु॒ । म॒रुतः॑ । हव॑म् । वचः॑ ।
मा । शूने॑ । भू॒म॒ । सूर्य॑स्य । स॒म्ऽदृशि॑ । भ॒द्रम् । जीव॑न्तः । ज॒र॒णाम् । अ॒शी॒म॒हि॒ ॥६
तम् । नः । द्यावापृथिवी इति । तत् । नः । आपः । इन्द्रः । शृण्वन्तु । मरुतः । हवम् । वचः ।
मा । शूने । भूम । सूर्यस्य । सम्ऽदृशि । भद्रम् । जीवन्तः । जरणाम् । अशीमहि ॥६
“द्यावापृथिवी द्यावापृथिव्यौ “आपः च “इन्द्रः च मरुतः च “नः अस्माकं “तं “हवम् आह्वानं “नः अस्माकं “तत “वचः स्तुतिरूपं वाक्यं च । न इति द्विरुक्तिरादरार्था। “शृण्वन्तु । किंच वयं “सूर्यस्य “संदृशि संदर्शने “शूने प्रवृद्धाय दुःखाय “मा “भूम मैव भवेम । किंतु “जीवन्तः चिरं प्राणान् धारयन्तो वयं “भद्रं कल्याणं “जरणां वृद्धत्वममरत्वं च "अशीमहि प्राप्नुयाम ॥ ॥ १२ ॥
वि॒श्वाहा॑ त्वा सु॒मन॑सः सु॒चक्ष॑सः प्र॒जाव॑न्तो अनमी॒वा अना॑गसः ।
उ॒द्यन्तं॑ त्वा मित्रमहो दि॒वेदि॑वे॒ ज्योग्जी॒वाः प्रति॑ पश्येम सूर्य ॥७
वि॒श्वाहा॑ । त्वा॒ । सु॒ऽमन॑सः । सु॒ऽचक्ष॑सः । प्र॒जाऽव॑न्तः । अ॒न॒मी॒वाः । अना॑गसः ।
उ॒त्ऽयन्त॑म् । त्वा॒ । मि॒त्र॒ऽम॒हः॒ । दि॒वेऽदि॑वे । ज्योक् । जी॒वाः । प्रति॑ । प॒श्ये॒म॒ । सू॒र्य॒ ॥७
विश्वाहा । त्वा । सुऽमनसः । सुऽचक्षसः । प्रजाऽवन्तः । अनमीवाः । अनागसः ।
उत्ऽयन्तम् । त्वा । मित्रऽमहः । दिवेऽदिवे । ज्योक् । जीवाः । प्रति । पश्येम । सूर्य ॥७
हे “सूर्य “त्वा त्वां “सुमनसः प्रीतियुक्तमनस्काः “सुचक्षसः सुदर्शनाः “प्रजावन्तः पुत्राद्युपेताः “अनमीवाः रोगरहिताः “अनागसः अपराधवर्जिताश्च वयं “विश्वाहा सर्वदा यजेमेति शेषः । किंच हे “मित्रमहः मित्राणां पूजयितः “सूर्यं “दिवेदिवे प्रतिदिनम् “उद्यन्तम् उदयं प्राप्नुवन्तं “त्वा त्वां “ज्योक् चिरं “जीवाः जीवन्तो वयं “प्रति “पश्येम ॥
महि॒ ज्योति॒र्बिभ्र॑तं त्वा विचक्षण॒ भास्व॑न्तं॒ चक्षु॑षेचक्षुषे॒ मय॑ः ।
आ॒रोह॑न्तं बृह॒तः पाज॑स॒स्परि॑ व॒यं जी॒वाः प्रति॑ पश्येम सूर्य ॥८
महि॑ । ज्योतिः॑ । बिभ्र॑तम् । त्वा॒ । वि॒ऽच॒क्ष॒ण॒ । भास्व॑न्तम् । चक्षु॑षेऽचक्षुषे । मयः॑ ।
आ॒ऽरोह॑न्तम् । बृ॒ह॒तः । पाज॑सः । परि॑ । व॒यम् । जी॒वाः । प्रति॑ । प॒श्ये॒म॒ । सू॒र्य॒ ॥८
महि । ज्योतिः । बिभ्रतम् । त्वा । विऽचक्षण । भास्वन्तम् । चक्षुषेऽचक्षुषे । मयः ।
आऽरोहन्तम् । बृहतः । पाजसः । परि । वयम् । जीवाः । प्रति । पश्येम । सूर्य ॥८
हे “विचक्षण विद्रष्टः “सूर्यं “महि महत् “ज्योतिः तेजः “बिभ्रतं धारयन्तं “भास्वन्तं दीप्तिमन्तं “चक्षुषेचक्षुषे सर्वेषां दृष्टॄणां चक्षुषे “मयः सुखकरं “बृहतः महतः “पाजसः बलवतः “परि । महतो बलवतः समुद्रस्योदकस्योपरीत्यर्थः । “आरोहन्तं “त्वा त्वां “जीवाः चिरं जीवन्तः “वयं “प्रति प्रतिदिनं “पश्येम ॥
यस्य॑ ते॒ विश्वा॒ भुव॑नानि के॒तुना॒ प्र चेर॑ते॒ नि च॑ वि॒शन्ते॑ अ॒क्तुभि॑ः ।
अ॒ना॒गा॒स्त्वेन॑ हरिकेश सू॒र्याह्ना॑ह्ना नो॒ वस्य॑सावस्य॒सोदि॑हि ॥९
यस्य॑ । ते॒ । विश्वा॑ । भुव॑नानि । के॒तुना॑ । प्र । च॒ । ईर॑ते । नि । च॒ । वि॒शन्ते॑ । अ॒क्तुऽभिः॑ ।
अ॒ना॒गाः॒ऽत्वेन॑ । ह॒रि॒ऽके॒श॒ । सू॒र्य॒ । अह्ना॑ऽअह्ना । नः॒ । वस्य॑साऽवस्यसा । उत् । इ॒हि॒ ॥९
यस्य । ते । विश्वा । भुवनानि । केतुना । प्र । च । ईरते । नि । च । विशन्ते । अक्तुऽभिः ।
अनागाःऽत्वेन । हरिऽकेश । सूर्य । अह्नाऽअह्ना । नः । वस्यसाऽवस्यसा । उत् । इहि ॥९
हे "हरिकेश हरितवर्णकेश “सूर्य “यस्य “ते तव “केतुना प्रज्ञानेन “विश्वा विश्वानि “भुवनानि भूतजातानि “प्र “च “ईरते प्रकर्षेण गच्छन्ति “अक्तुभिः रात्रिभिः “नि “विशन्ते “च विश्राम्यन्ति च । स्वपन्तीत्यर्थः । स त्वं “नः अस्माकम् “अनागास्त्वेन अपराधवर्जितत्वेन “वस्यसावस्यसा अत्यन्तश्रेयस्करेण वसुमत्तरेण वा “अह्नाह्ना तेन तेन दिवसेन “उदिहि उद्गच्छ॥
शं नो॑ भव॒ चक्ष॑सा॒ शं नो॒ अह्ना॒ शं भा॒नुना॒ शं हि॒मा शं घृ॒णेन॑ ।
यथा॒ शमध्व॒ञ्छमस॑द्दुरो॒णे तत्सू॑र्य॒ द्रवि॑णं धेहि चि॒त्रम् ॥१०
शम् । नः॒ । भ॒व॒ । चक्ष॑सा । सम् । नः॒ । अह्ना॑ । शम् । भा॒नुना॑ । शम् । हि॒मा । शम् । घृ॒णेन॑ ।
यथा॑ । शम् । अध्व॑न् । शम् । अस॑त् । दु॒रो॒णे । तत् । सू॒र्य॒ । द्रवि॑णम् । धे॒हि॒ । चि॒त्रम् ॥१०
शम् । नः । भव । चक्षसा । सम् । नः । अह्ना । शम् । भानुना । शम् । हिमा । शम् । घृणेन ।
यथा । शम् । अध्वन् । शम् । असत् । दुरोणे । तत् । सूर्य । द्रविणम् । धेहि । चित्रम् ॥१०
हे "सूर्य त्वं “चक्षसा तेजसा “नः अस्माकं “शं सुखकरः “भव । “अह्ना दिवसेन च “शं सुखकरः “नः अस्माकं भव । “भानुना रश्मिना च “शं भव अस्माकं सुखकरो भव । “हिमा शैत्येन च “शं भव । “घृणेन औष्ण्येन च शंकरो भव । “यथा यादृशेन “नः अस्माकम् “अध्वन् अध्वनि मार्गे “शं भवति “दुरोणे गृहे च “शं सुखम् “असत् भवति तत् “चित्रं पूजनीयं “द्रविणं धनं “धेहि अस्मभ्यं प्रयच्छ॥
अ॒स्माकं॑ देवा उ॒भया॑य॒ जन्म॑ने॒ शर्म॑ यच्छत द्वि॒पदे॒ चतु॑ष्पदे ।
अ॒दत्पिब॑दू॒र्जय॑मान॒माशि॑तं॒ तद॒स्मे शं योर॑र॒पो द॑धातन ॥११
अ॒स्माक॑म् । दे॒वाः॒ । उ॒भया॑य । जन्म॑ने । शर्म॑ । य॒च्छ॒त॒ । द्वि॒ऽपदे॑ । चतुः॑ऽपदे ।
अ॒दत् । पिब॑त् । ऊ॒र्जय॑मानम् । आशि॑तम् । तत् । अ॒स्मे इति॑ । शम् । योः । अ॒र॒पः । द॒धा॒त॒न॒ ॥११
अस्माकम् । देवाः । उभयाय । जन्मने । शर्म । यच्छत । द्विऽपदे । चतुःऽपदे ।
अदत् । पिबत् । ऊर्जयमानम् । आशितम् । तत् । अस्मे इति । शम् । योः । अरपः । दधातन ॥११
हे “देवाः सूर्येणाभ्यनुज्ञाता यूयम् “अस्माकं “द्विपदे मनुष्यात्मकाय “चतुष्पदे पश्वात्मकाय च उभयाय उभयविधाय “जन्मने भूतजाताय “शर्म सुखं “यच्छत दत्त । किंच यथास्मत्पुत्रादिकम् “अदत् भक्षणीयं भक्षयत् “पिबत् पानीयं पिबच्च “ऊर्जयमानं बलवन्तमिवात्मानमाचरच्च “आशितं सुहितं च भवति तथा “शं रोगशान्तिनिमित्तकं सुखं “योः विषययोगजनितं सुखं च "अरपः अपापं च "दधातन प्रयच्छत ॥
यद्वो॑ देवाश्चकृ॒म जि॒ह्वया॑ गु॒रु मन॑सो वा॒ प्रयु॑ती देव॒हेळ॑नम् ।
अरा॑वा॒ यो नो॑ अ॒भि दु॑च्छुना॒यते॒ तस्मि॒न्तदेनो॑ वसवो॒ नि धे॑तन ॥१२
यत् । वः॒ । दे॒वाः॒ । च॒कृ॒म । जि॒ह्वया॑ । गु॒रु । मन॑सः । वा॒ । प्रऽयु॑ती । दे॒व॒ऽहेळ॑नम् ।
अरा॑वा । यः । नः॒ । अ॒भि । दु॒च्छु॒न॒ऽयते॑ । तस्मि॑न् । तत् । एनः॑ । व॒स॒वः॒ । नि । धे॒त॒न॒ ॥१२
यत् । वः । देवाः । चकृम । जिह्वया । गुरु । मनसः । वा । प्रऽयुती । देवऽहेळनम् ।
अरावा । यः । नः । अभि । दुच्छुनऽयते । तस्मिन् । तत् । एनः । वसवः । नि । धेतन ॥१२
हे "वसवः वासयितारः "देवाः “वः युष्माकं वयं "जिह्वया वाचा "मनसः "प्रयुती प्रयुत्या प्रयोगेण “गुरु महत् "देवहेळनं देवक्रोधनं च "यत् "एनः “चकृम अकार्ष्म “यः अस्मच्छत्रुः "नः अस्मान् "अभि प्रति "अरावा गमनवान् भूत्वा “दुच्छुनायते पापान्याचरति अस्मानुद्वेजयति वा “तस्मिन् अस्मच्छत्रौ “तत “एनः अस्माभिः कृतं पापं “नि “धेतन सूर्यस्याज्ञया निधत्त । स्थापयतेत्यर्थः ॥ ॥ १३ ॥
| मण्डल १० | ||||
|---|---|---|---|---|