महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-044

by वेदव्यासः

← भीष्मपर्व-043

महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-044 वेदव्यासः

भीष्मपर्व-045 →

कुरुपाण्डवसेनयोर्युद्धारम्भः ।। 1 ।।

महाभारतम्/भीष्मपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122

धृतराष्ट्र उवाच।	6-44-1x
एवं व्यूढेष्वनीकेषु मामकेष्वितरेषु च। के पूर्वं प्राहरंस्तत्र कुरवःक पाण्डवा नु किम् ।।	6-44-1a 6-44-1b
सञ्जय उवाच।	6-44-2x
भ्रातृभिः सहितो राजन्पुत्रो दुःशासनस्तव। भीष्मं प्रमुखतः कृत्वा प्रययौ सह सेनया ।।	6-44-2a 6-44-2b
तथैव पाण्डवाः सर्वे भीमसेनपुरोगमाः । भीष्मेण युद्धमिच्छन्तः प्रययुर्हृष्टमानसाः ।।	6-44-3a 6-44-3b
क्ष्वेडाः किलकिलाशब्दाः क्रकचा गोविषाणिकाः । भेरीमृदङ्गमुरजा हयकुञ्जरनिःस्वनाः ।।	6-44-4a 6-44-4b
उभयोःक सेनयोर्ह्यासंस्ततस्तेऽस्मान्समाद्रवन्। वयं तान्प्रतिर्दन्तस्तदाऽऽसीत्तुमुलं महत् ।।	6-44-5a 6-44-5b
महान्त्यनीकानि महासमुच्छ्रये समागमे पाण्डवधार्तराष्ट्रयोः। चकम्पिरे शङ्खमृदङ्गनिःस्वनैः प्रकम्पितानीव वनानि वायुना ।।	6-44-6a 6-44-6b 6-44-6c 6-44-6d
नरेन्द्र नागाश्वरताकुलाना- मभ्यागतानामशिवे मुहूर्ते। बभूव घोषस्तुमुलश्चमूनां वातोद्धुतानामिव सागराणाम् ।।	6-44-7a 6-44-7b 6-44-7c 6-44-7d
तस्मिन्समुत्थिते शब्दे तुमुले रोमहर्षणे। भीमसेनो महाबाहुः प्राणदद्गोवृषो यथा ।।	6-44-8a 6-44-8b
शङ्खदुन्दुभिनिर्घोषं वारणानां च बृंहितम्। सिंहनादं च सैन्यानां भीससेनरवोऽभ्यभूत् ।।	6-44-9a 6-44-9b
हयानां हेषमाणानामनीकेषु सहस्रशः । सर्वानभ्यभवच्चब्दान्भीमस्य नदतः स्वनः ।।	6-44-10a 6-44-10b
तं श्रुत्वा निनदं तस्य सैन्यास्तव वितत्रसुः । जीमूतस्येव नदतः शक्राशनिसमस्वनम् ।।	6-44-11a 6-44-11b
वाहनानि च सर्वाणि शकृन्मूत्रं प्रमुस्रुवुः । शब्देन तस्य वीरस्य सिंहस्येवेतरेक मृगाः ।।	6-44-12a 6-44-12b
दर्शयन्घोरमात्मानं महाभ्रमिव नादयन्। विभीषयंस्तव सुतान्भीमसेनः समभ्ययात् ।।	6-44-13a 6-44-13b
तमायान्तं महेष्वासं सोदर्याः पर्यवारयन् । छादयन्तः शरव्रातैर्मेघा इव दिवाकरम् ।।	6-44-14a 6-44-14b
दुर्योधनश्च पुत्रस्ते दुर्मुखो दुःसहः शलः । दुःशासनश्चातिरथस्तथा दुर्मर्षणो नृपः ।।	6-44-15a 6-44-15b
विविंशतिश्चित्रसेनो विकर्णश्च महारथः । पुरुमित्रो जयो भोजः सौमदत्तिश्च वीर्यवान् ।।	6-44-16a 6-44-16b
महाचापानि धुन्वन्तो मेघा इव सविद्युतः । आददानाश्च नाराचान्निर्मुक्ताशीविषोपमान् ।।	6-44-17a 6-44-17b
अथ ते द्रौपदीपुत्राः सौभद्रश्च महारथः । नकुलः सहदेवश्च धृष्टद्युम्नश्च पार्षतः ।।	6-44-18a 6-44-18b
धार्तराष्ट्रान्प्रतिययुरर्दयन्तः शितैः शरैः । वज्रैरिव महावेगैः शिखराणि धराभृताम् ।।	6-44-19a 6-44-19b
तस्मिन्प्रथमसंग्रामे भीमज्यातलनिःस्वने। तावकानां परेषां च नासीत्कश्चित्पराङ्मुखः ।।	6-44-20a 6-44-20b
लाघवं द्रोणशिष्याणामपश्यं भरतर्षभ । निमित्तवेधिनां चैव शरानुत्सृजतां भृशम् ।।	6-44-21a 6-44-21b
नोपशाम्यति निर्घोषो धनुषां कूजतां तथा। विनिश्चेरुः शरा दीप्ताज्योतींषीव नभस्तलात् ।।	6-44-22a 6-44-22b
सर्वे त्वन्ये महीपालाः प्रेक्षका इव भारत। ददृशुर्दर्शनीयं तं भीमं ज्ञातिसमागमम् ।।	6-44-23a 6-44-23b
ततस्ते जातसंरम्भाः परस्परकृतागसः । अन्योन्यस्पर्धया राजन्व्यायच्छन्त महारथाः ।।	6-44-24a 6-44-24b
कुरुपाण्डवसेने ते हस्त्यश्वरथसंकुले । शुशुभाते रणेऽतीव पटे चित्रार्पिते इव ।।	6-44-25a 6-44-25b
ततस्ते पार्थिवाः सर्वे प्रगृहीतशरासनाः । सहसैन्याः समापेतुः पुत्रस्य तव शासनात् ।।	6-44-26a 6-44-26b
युधिष्ठिरेण चदिष्टाः पार्थिवास्ते सहस्रशः । विनदन्तः समापेतुः पुत्रस्य तव वाहिनीम् ।।	6-44-27a 6-44-27b
उभयोः सेनयोस्तीव्रः सैन्यानां स समागमः । अन्तर्धीयत चादित्यः सैन्येन रजसा वृतः ।।	6-44-28a 6-44-28b
प्रयुद्धानां प्रभग्नानां पुनरावर्तिनामपि। नात्र स्वेषां परेषां वा विशेषः समदृश्यत ।।	6-44-29a 6-44-29b
तस्मिस्तु तुमुले युद्धे वर्तमाने महाभये। अति सर्वाण्यनीकानि पिता तेऽभिव्यरोचत ।।	6-44-30a 6-44-30b
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः ।।

6-44-6 महान् समुच्छ्रयः संप्रहारो यत्र ।। 6-44-9 अभ्यभूत् अभिभूतवान् ।। 6-44-14 सोदर्याः राजानुजाः ।। 6-44-21 निमित्तं लक्ष्यम् ।। 6-44-25 पटे इति सप्तम्यन्तम् ।। 6-44-28 सैन्येन सेनाभवेन ।। 6-44-30 अति अतिक्रम्य ।।

भीष्मपर्व-043

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

भीष्मपर्व-045