महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-109

by वेदव्यासः

← भीष्मपर्व-108

महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-109 वेदव्यासः

भीष्मपर्व-110 →

भीष्मदुर्योधनसंवादः ।। 1 ।। भीष्मपराक्रमवर्णनम् ।। 2 ।।

महाभारतम्/भीष्मपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122

धृतराष्ट्र उवाच।	6-109-1x
कथं शिखण्डी गाङ्गेयमभ्यधावत्पितामहम् । पाञ्चाल्यः समरे क्रुद्धो धर्मात्मानं यतव्रतम् ।।	6-109-1a 6-109-1b
केऽरक्षन्पाण्डवानीके शिखण्डिनमुदायुधाः। त्वरमाणास्त्वराकाले जिगीषन्तो महारथाः ।।	6-109-2a 6-109-2b
कथं शान्तनवो भीष्मः स तस्मिन्दशमेऽहनि। अयुध्यत महावीर्यः पाण्डवैः सह सृञ्जयैः ।।	6-109-3a 6-109-3b
न मृष्यामि रणे भीष्मं प्रत्युद्यातं शिखण्डिना । कच्चिन्न रथमद्गोऽस्व धनुर्वाऽशीर्यतास्थतः ।।	6-109-4a 6-109-4b
सञ्जय उवाच।	6-109-5x
नाशीर्यत धनुश्चास्य रथभङ्गो न चाप्यभूत्। युध्यमानस्य संग्रामे भीष्मस्य भरतर्षभ। निघ्नतः समरे शत्रून्शरैः सन्नतपर्वभिः।।	6-109-5a 6-109-5b 6-109-5c
अनेकशतसाहस्रावकानां महारथाः । तथा दन्तिगणा राजन्हायश्चैव सुसञ्जिताः।।	6-109-6a 6-109-6b
अभ्यवर्तन्त युद्धाय पुरस्कृत्य पितामहम् ।।	6-109-7a
यथाप्रतिज्ञं कौरव्य स चापि समिर्तिजयः । पार्यानामकरोद्भीष्मः सततं समिति क्षयम् ।।	6-109-8a 6-109-8b
युध्यमानं महेष्वासं विनिघ्नन्तं पराञ्शरैः । पाञ्चालाः पाण्डवैः सार्ध सर्वतः पर्यवारयन् ।।	6-109-9a 6-109-9b
दशमेऽहनि संप्राप्ते ततस्तां रिपुवाहिनीम् । कीर्यमाणां शितैर्बाणैः शतशोऽथ सहस्रशः ।।	6-109-10a 6-109-10b
न हि भीष्मं महेष्वासं पाण्डवाः पाण्डुपूर्वज । अशक्नुवन्रणे जेतुं पाशहस्तमिवानतकम् ।।	6-109-11a 6-109-11b
अथोपायान्महाराज सव्यसाची धनञ्जयः । त्रासयन्रथिनः सर्वान्बीभत्सुरपराजितः ।।	6-109-12a 6-109-12b
सिंहवद्विनदन्नुच्चैर्धनुर्ज्यां विक्षिपन्मुहुः । शरौघान्विसृजन्पार्थो व्यचरत्कालवद्रणे ।।	6-109-13a 6-109-13b
तस्य शब्देन वित्रस्तास्तावका भारतर्षभ । सिंहस्येव मृगा राजन्व्यद्रवन्त महाभयात् ।।	6-109-14a 6-109-14b
जयन्तं पाण्डवं दृष्ट्वा त्वत्सैन्यं चाभिपीडितम् । दुर्योधनस्ततो भीष्ममब्रवीद्भृशपीडितः ।।	6-109-15a 6-109-15b
एष पाण्डुसुतस्तात श्वेताश्वः कृष्णसारथिः। दहते मामकान्सर्वान्कृष्णवर्त्मेन काननम् ।।	6-109-16a 6-109-16b
पश्य सैन्यानि गाङ्गेय द्रवमाणानि सर्वशः । पण्डवेन युधां श्रेष्ठ काल्यमानानि संयुगे ।।	6-109-17a 6-109-17b
यथा पशुगणान्पालः संकालयति कानने । तथेदं मामकं सैन्यं काल्यते शत्रुतापन ।।	6-109-18a 6-109-18b
धनञ्जयशरैर्भग्नं द्रवमाणं ततस्ततः । भीमोऽप्येवं दुराधर्पो विद्रावयति मे बलम् ।।	6-109-19a 6-109-19b
सात्यकिश्चेकितानश्च माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ। अभिमन्युः सुविक्रान्तो वाहिनीं द्रवते मम ।।	6-109-20a 6-109-20b
धृष्टद्युम्नस्तथा शूरो राक्षसश्च घटोत्कचः । व्यद्रावयेतां सहसा सैन्यं मम महारणे ।।	6-109-21a 6-109-21b
वध्यमानस्य सैन्यस्य सर्वैरेतैर्महारथैः । नान्यां गतिं प्रपश्यामि स्थाने युद्धे च भारत ।।	6-109-22a 6-109-22b
ऋते त्वां पुरुषव्याघ्र देवतुल्यपराक्रमम्। पर्याप्तस्तु भवाञ्शीघ्रं पीडितानां गतिर्भव ।।	6-109-23a 6-109-23b
सञ्जय उवाच।	6-109-24x
एवमुक्तो महाराज पिता देवव्रतस्तव। चिन्तयित्वा मुहूर्तं तु कृत्वा निश्चयमात्मनः ।।	6-109-24a 6-109-24b
तव संधारयन्पुत्रमब्रवीच्छंतनोः सुतः। दुर्योधन विजानीहि स्थिरो भूत्वा विशांपते ।।	6-109-25a 6-109-25b
`पातयिष्ये रिपूनन्यान्पाण्डवान्प्रतिपालयन् । प्रतिज्ञातो जयो ह्यद्य पाण्डवानां महात्मनाम् ।।'	6-109-26a 6-109-26b
पूर्वकालं तव मया प्रतिज्ञानं महाबल । हत्वा दशसहस्राणि क्षत्रियाणां महात्मनाम् ।।	6-109-27a 6-109-27b
संग्रामादपयास्यामि ह्येतत्कर्म समाहितम् । इति तत्कृतवांश्चाहं यथोक्तं भरतर्षभ ।।	6-109-28a 6-109-28b
अद्य चापि महत्कर्म प्रकरिष्ये यथाबलम् । अहं वाऽद्य हतः शेष्ये हनिष्ये वाऽद्य पाण्डवान् ।।	6-109-29a 6-109-29b
`अशक्याः पाण्डवा जेतुं देवैरपि सवासवैः।' किं पुनर्मर्त्यधर्मेण क्षत्रियेण महाबलाः ।।	6-109-30a 6-109-30b
अद्य ते पुरुषव्याघ्र प्रतरिष्ये ऋणं तव। भर्तृपिण्डकृतं राजन्निहताः पृतनामुखे ।।	6-109-31a 6-109-31b
सञ्जय उवाच।	6-109-32x
इत्युक्त्वा भरतश्रेष्ठ क्षत्रियान्प्रवपञ्छरैः। आससाद दुराधर्षः पाण्डवानामनीकिनीम् ।।	6-109-32a 6-109-32b
अनीकमध्ये तिष्ठन्तं गाङ्गेयं भारतर्षभ । आशीविषमिव क्रुद्धं पाण्डवाः प्रत्यवारयन् ।।	6-109-33a 6-109-33b
दशमेऽहनि भीष्मस्तु दर्शयञ्शक्तिमात्मनः । राजञ्शतसहस्राणि सोऽवधीत्कुरुनन्दन ।।	6-109-34a 6-109-34b
पाञ्चालानां च ये श्रेष्ठा राजपुत्रा महारथाः । तेषामादत्त तेजांसि जलं सूर्य इवांशुभिः ।।	6-109-35a 6-109-35b
हत्वा दशसहस्राणि कुञ्जराणां तरस्विनाम् । सारोहाणां महाराज हयानां चायुतं तथा ।।	6-109-36a 6-109-36b
पूर्णे शतसहस्रे द्वे पादातानां नरोत्तमः । प्रजज्वाल रणे भीष्मो विधूम इव पावकः ।।	6-109-37a 6-109-37b
न चैवं पाण्डवेयानां केचिच्छेकुर्निरीक्षितुम् । उत्तरं मार्गमास्थाय तपन्तमिव भास्करम् ।।	6-109-38a 6-109-38b
ते पाण्डवेवाः संरब्धा महेष्वासेन पीडिताः । वधायाभ्यद्रवन्भीष्मं सृञ्जयाश्च महारथाः ।।	6-109-39a 6-109-39b
स वध्यमानो बहुभिर्भीष्मः शान्तनवस्तथा । अवकीर्णो महेष्वासैः शैलो मेघैरिवावृतः ।।	6-109-40a 6-109-40b
पुत्रास्तु तव गाङ्गेयं समन्तात्पर्यवारयन् । महत्या सेनया सार्धं ततो युद्धमवर्तत ।।	6-109-41a 6-109-41b
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि दशमदिवसयुद्धे नवाधिकशततमोऽध्यायः ।।

6-109-8 समितिंजयः संग्रामजित्। समिति युद्धे ।। 6-109-20 द्रवते द्रावयति ।। 6-109-22 गतिं धाम। आश्रयमिति यावत्। स्थाने अवस्थाने ।। 6-109-29 शेष्ये स्वप्स्यामि ।।

भीष्मपर्व-108

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

भीष्मपर्व-110