महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-110

by वेदव्यासः

← भीष्मपर्व-109

महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-110 वेदव्यासः

भीष्मपर्व-111 →

अर्जुनदुःशासनयुद्धम् ।। 1 ।।

महाभारतम्/भीष्मपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122

सञ्जय उवाच।	6-110-1x
अर्जुनस्तु रणे राजन्दृष्ट्वा भीष्मस्य विक्रमम् । शिखण्डिनमथोवाच समभ्योहि पितामहम् ।।	6-110-1a 6-110-1b
न चापि भीस्त्वया कार्या भीष्मादद्य कथंचन । अहमेनं शरैस्तीक्ष्णैः पातयिष्ये रथोत्तमात् ।।	6-110-2a 6-110-2b
सञ्जय उवच।	6-110-3x
एवमुक्तस्तु पार्थेन शिखण्डी भरतर्षभ । अभ्यद्रवत गाङ्गेयं श्रुत्वा पार्थस्य भाषितम् ।।	6-110-3a 6-110-3b
धृष्टद्युम्नस्तथा राजन्सौभद्रश्च महारथः । हृष्टावाद्रवतां भीष्मं श्रुत्वा पार्थस्य भाषितम् ।।	6-110-4a 6-110-4b
विराटद्रुपदौ वृद्धौ कुन्तिभोजस्य दंशितः। अभ्यद्रवत गाङ्गेयं पुत्रस्य तव पश्यतः । नकुलः सहदेवश्च धर्मराजश्च वीर्यवान् ।।	6-110-5a 6-110-5b 6-110-5c
तथेतराणि सैन्यानि सर्वाम्येव विशांपते । समाद्रवन्त गाङ्गेयं श्रुत्वा पार्थस्य भाषितम् ।।	6-110-6a 6-110-6b
प्रत्युद्ययुस्तावकाश्च समेतांस्तान्महारथान् । यथाशक्ति यथोत्साहं तन्मे निगदतः शृणु ।।	6-110-7a 6-110-7b
चित्रसेनो महाराज चेकितानं समभ्यायात् । भीष्मप्रेप्सुं रणे यान्तं वृषं व्याघ्रशिशुर्यथा ।।	6-110-8a 6-110-8b
धृष्टद्युम्नं महाराज भीष्मान्तिकमुपागतम् । त्वरमाणं रणे यत्तं कृतवर्मा न्यवरायत् ।।	6-110-9a 6-110-9b
भीमसेनं सुसंक्रुद्धं गाङ्गेयस्य वधैषिणम् । त्वरमाणो महाराज सौमदत्तिर्न्यवारयत् ।।	6-110-10a 6-110-10b
तथैव नकुलं शूरं किरन्तं सायकान्बहून् । विकर्णो वारयामास इच्छन्भीष्मस्य जीवितम् ।।	6-110-11a 6-110-11b
सहदेवं तथा राजन्यान्तं भीष्मरथं प्रति। वारयामास संक्रुद्धः कृपः शारद्वतो युधि ।।	6-110-12a 6-110-12b
राक्षसं क्रूरकर्माणं भैमसेनिं महाबलम् । भीष्मस्य निधनप्रेप्सुं दुर्मुखोऽभ्यज्रवद्बली ।।	6-110-13a 6-110-13b
सात्यकिं समरे क्रुद्धमार्स्यशृङ्गिवारयत् । `भीष्मस्य वधमिच्छन्तं पाण्डवप्रीतिकाम्यया'	6-110-14a 6-110-14b
अभिमन्युं महाराज यान्तं भीष्मरथं प्रति। सुदक्षिणो महाराज काम्भोज प्रत्यवारयत् ।।	6-110-15a 6-110-15b
विराटद्रुपदौ वृद्धौ समेतावरिमर्दनौ । अश्वत्थामा ततः क्रुद्धो वारयामास भारत ।।	6-110-16a 6-110-16b
तथा पाण्डुसुतं ज्येष्ठं भीष्मस्य वधकाङ्क्षिणम् । भारद्वाजो रणे यत्तो धर्मपुत्रमवारयत् ।।	6-110-17a 6-110-17b
अर्जुनं रभसं युद्धे पुरस्कृत्य शिखण्डिनम् । भीष्मप्रेप्सुं महाराज भासयन्तं दिशो दश ।।	6-110-18a 6-110-18b
दुःशासनो महेष्वासो वारयामास संयुगे। अन्ये च तावका योधाः पाण्डवानां महारथान् ।।	6-110-19a 6-110-19b
भीष्मस्याभिमुखान्यातान्वारयामासुराहवे । धृष्टद्युम्नस्तु सैन्यानि प्राक्रोशंस्तु पुनः पुनः ।।	6-110-20a 6-110-20b
अभ्यद्रवत संरब्धो भीष्ममेकं महारथः । एषोऽर्जुनो रणे भीष्मं प्रयाति कुरुनन्दनः ।।	6-110-21a 6-110-21b
अभ्यद्रवत माभैष्ट भीष्मो हि प्राप्स्यते न वः । अर्जुनं समरे योद्धुं नोत्सहेतापि वासवः ।।	6-110-22a 6-110-22b
किमु भीष्मो रणे वीरा गतसत्वोऽल्पजीवितः। इति सेनापतेः श्रुत्वा पाण्डवानां महारथाः ।।	6-110-23a 6-110-23b
अभ्यद्रवन्त संहृष्टा गाङ्गेयस्य रथं प्रति। आगच्छतस्तान्समरे वार्योघानचला इव ।।	6-110-24a 6-110-24b
अवारयन्त संहृष्टास्तावकाः पुरुषर्षभाः । दुःशासनो महाराज भयं त्यक्त्वा महारथः ।।	6-110-25a 6-110-25b
भीष्मस्य जीविताकाङ्क्षी धनञ्जयमुपाद्रवत् । तथैव पाण्डवाः शूरा गाङ्गेयस्य रथं प्रति ।।	6-110-26a 6-110-26b
अभ्यद्रवन्त संग्रामे तव पुत्रान्महारथाः । तत्राद्भुतमपश्याम चित्ररूपं विशांपते ।।	6-110-27a 6-110-27b
दुःशासनरथं प्राप्य यत्पार्थो नात्यवर्तत । यथा वारयते वेला क्षुब्धतोयं महार्णवम् ।।	6-110-28a 6-110-28b
तथैव पाण्डवं क्रुद्धं तव पुत्रो न्यवारयत्। उभौ तौ रथिनां श्रेष्ठावुभौ भारतदुर्जयौ ।।	6-110-29a 6-110-29b
उभौ चन्द्रार्कसदृशौ कान्त्या दीप्त्या च भारत। तथा तौ जातसंरम्भावन्योन्यवधकाङ्क्षिणौ ।।	6-110-30a 6-110-30b
समीयतुर्महासङ्ख्ये मयशक्रौ यथा पुरा। दुःशासनो महाराज पाण्डवं विशिखैस्त्रिभिः ।।	6-110-31a 6-110-31b
वासुदेवं च विंशत्या ताडयामास संयुगे। ततोऽर्जुनो जातमन्युर्वार्ष्णेयं वीक्ष्य पीडितम् ।।	6-110-32a 6-110-32b
दुःशासनं शतेनाजौ नाराचानां समार्पयत्। ते तस्य कवचं भित्त्वा पपुः शोणितमाहवे ।।	6-110-33a 6-110-33b
` यथैव पन्नगा राजंस्तटाकं तृषितास्तथा।' दुःशासनस्त्रिभिः क्रुद्धः पार्थं विव्याध पत्रिभिः। ललाटे भरतश्रेष्ठ शरैः सन्नतपर्वभिः ।।	6-110-34a 6-110-34b 6-110-34c
ललाटस्थैस्तु तैर्बाणैः शुशुभे पाण्डवो रणे। यथा मेरुर्महाराज शृङ्गैरत्यर्थमुच्छ्रितैः ।।	6-110-35a 6-110-35b
सोऽतिविद्धो महेष्वासः पुत्रेण तव धन्विना। व्यराजत रणे पार्थः किंशुकः पुष्पवानिव ।।	6-110-36a 6-110-36b
दुःशासनं ततः क्रुद्धः पीडयामास पाण्डवः। पर्वणीव सुसंक्रुद्धो राहुः पूर्णं निशाकरम् ।।	6-110-37a 6-110-37b
पीड्यमानो बलवता पुत्रस्तव विशांपते । विव्याध समरे पार्थं कङ्कपत्रैः शिलाशितैः ।।	6-110-38a 6-110-38b
तस्य पार्थो धनुश्छित्वा रथं चास्य त्रिभिः शरैः । आजघान ततः पश्चात्पुत्रं ते निशितैः शरैः ।।	6-110-39a 6-110-39b
सोऽन्यत्कार्मुकमादाय भीमस्य प्रमुखे स्थितः। अर्जुनं पञ्चाविंशत्या बाह्वोरुरसि चार्पयत् ।।	6-110-40a 6-110-40b
तस्य क्रुद्धो महाराज पाण्डवः शत्रुतापनः । अप्रैषीद्विशिखान्घोरान्यमदण्डोपमान्बहून् ।।	6-110-41a 6-110-41b
अप्राप्तानेव तान्बाणांश्चिच्छेद तनयस्तव । यतमानस्य पार्थस्य तदद्भुतमिवाभवत् ।।	6-110-42a 6-110-42b
पार्थं च निशितैर्बाणैरविध्यत्तनयस्तव । ततः क्रुद्धो रणे पार्थः शरान्संधाय कार्मुके ।।	6-110-43a 6-110-43b
प्रेषयामास समरे स्वर्णपुङ्खाञ्छिलाशितान् । न्यमञ्जंस्ते महाराज तस्य काये महात्मनः ।।	6-110-44a 6-110-44b
यथा हंसा महाराज तटाकं प्राप्य भारत। पीडितश्चैव पुत्रस्ते पाण्डवेन महात्मना ।।	6-110-45a 6-110-45b
हित्वा पार्थं रणे तूर्णं भीष्मस्य रथमाव्रजत्। अगाधे मञ्जतस्तस्य द्वीपो भीष्मोऽभवत्तदा ।।	6-110-46a 6-110-46b
प्रतिलभ्य ततः संज्ञां पुत्रस्तव विशांपते । अवारयत्ततः शूरो भूय एव पराक्रमी ।।	6-110-47a 6-110-47b
शरैः सुनिशितैः पार्थं यथा वृत्रं पुरन्दरः। निर्बिभेद महाकायो विव्यथे नैव चार्जुनः ।।	6-110-48a 6-110-48b
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि दशमदिवसयुद्धे दशाधिकशततमोऽध्यायः ।।

6-110-18 रभसं कृतोत्साहम् ।। 6-110-24 प्रलयानिव इति पाठे प्रलयाकालीनानिव।। 6-110-27 अद्भुतं अभूतपूर्वम् ।। 6-110-31 यमशक्रौ इति पाठान्तरम् ।। 6-110-41 अप्रैषीत्। उपसर्गात्पूर्वोऽडगामस्तु छान्दसः। एवमन्यत्रापि ।। 6-110-46 द्वीप आश्रयः ।।

भीष्मपर्व-109

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

भीष्मपर्व-111