महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-053

by वेदव्यासः

← भीष्मपर्व-052

महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-053 वेदव्यासः

भीष्मपर्व-054 →

द्रोणधृष्टद्युम्नयोर्युद्धम् ।। 1 ।।

महाभारतम्/भीष्मपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122

धृतराष्ट्र उवाच।	6-53-1x
कथं द्रोणो महेष्वासः पाञ्चाल्यश्चापि पार्षतः। उभौ समीयतुर्यत्तौ तन्ममाचक्ष्व सञ्जय ।।	6-53-1a 6-53-1b
दिष्टमेव परं मन्ये पौरुषादिति मे मतिः। यत्र शान्तनवो भीष्मो नातरद्युधि पाण्डवम् ।।	6-53-2a 6-53-2b
भीष्मो हि समरे क्रुद्धो हन्याल्लोकांश्चराचरान्। स कथं पाण्डवं युद्धे नातरत्सञ्जयौजसा ।।	6-53-3a 6-53-3b
सञ्जय उवाच।	6-53-4x
श्रृणु राजन्स्थिरो भूत्वा युद्धमेतत्सुदारुणम्। न शक्याः पाण्डवा जेतुं देवैरपि सवासवैः ।।	6-53-4a 6-53-4b
द्रोणस्तु निशितैर्बाणैर्धृष्टद्युम्नमविध्यत। सारथिं चास्य भल्लेन रथनीडादपातयत् ।।	6-53-5a 6-53-5b
तथाऽस्य चतुरो वाहांश्चतुर्भिः सायकोत्तमैः । पीडयामास संक्रुद्धो धृष्टद्युम्नस्य मारिष ।।	6-53-6a 6-53-6b
धृष्टद्युम्नस्ततो द्रोणं नवत्या निशितैः शरैः । विव्याध प्रहसन्वीरस्तिष्ठतिष्ठेति चाब्रवीत् ।।	6-53-7a 6-53-7b
ततः पुनरमेयात्मा भारद्वाजः प्रतापवान्। शरैः प्रच्छादयामास धृष्टद्युम्नममर्षणम् ।।	6-53-8a 6-53-8b
आददे च शरं घोरं पार्षतान्तचिकीर्षकया। शक्राशनिसमस्पर्शं कालदण्डमिवापरम् ।।	6-53-9a 6-53-9b
हाहाकारो महानासीत्सर्वसैन्येषु भारत । तमिषुं संधितं दृष्ट्वा भारद्वाजेन संयुगे ।।	6-53-10a 6-53-10b
तत्राद्भुतमपश्याम धृष्टद्युम्नस्य पौरुषम्। यदेकः समरे वीरस्तस्थौ गिरिरिवाचलः ।।	6-53-11a 6-53-11b
तं च दीप्तं शरं घोरमायान्तं मृत्युमात्मनः । चिच्छेद शरवृष्टिं च भारद्वाजे मुमोच ह ।।	6-53-12a 6-53-12b
तत उच्चुक्रुशुः सर्वे पाञ्चालाः पाण्डवैः सह। धृष्टद्युम्नेन तत्कर्म कृतं दृष्ट्वा सुदुष्करम् ।।	6-53-13a 6-53-13b
ततः शक्तिं महावेगां स्वर्णवैडूर्यभूषिताम् । द्रोणस्य निधनाकाङ्क्षी चिक्षेप स पराक्रमी ।।	6-53-14a 6-53-14b
तामापतन्तीं सहसा शक्तिं कनकभूषिताम्। त्रिधा चिच्छेद समरे भारद्वाजो हसन्निव ।।	6-53-15a 6-53-15b
शक्तिं विनिहतां दृष्ट्वा धृष्टद्युम्नः प्रतपवान् । ववर्ष शरवर्षाणि द्रोणं प्रति जनेश्वरः।।	6-53-16a 6-53-16b
शरवर्षं ततस्तत्तु सन्निवार्य महायशाः। द्रोणो द्रुपदपुत्रस्य मध्ये चिच्छेद कार्मुकम् ।।	6-53-17a 6-53-17b
स च्छिन्नधन्वा समरे गदां गुर्वी महायशाः । द्रोणाय प्रेषयामास गिरिसारमयीं बली ।।	6-53-18a 6-53-18b
सा गदा वेगवन्मुक्ता प्रायाद्द्रोणजिघांसया । तत्राद्भुतमपश्याम भारद्वाजस्य पौरुषम् ।।	6-53-19a 6-53-19b
लाघवाद्व्यंसयामास गदां हेमविभूषिताम्। व्यंसयित्वा गदां तां च प्रेषयामास पार्षतम् ।।	6-53-20a 6-53-20b
भल्लान्सुनिशितान्पीतातान्रुक्मपुङ्खान्सुदारुणान्। ते तस्य कवचं भित्त्वा पपुः शोणितमाहवे ।।	6-53-21a 6-53-21b
अथान्यद्धनुरादाय धृष्टद्युम्नो महारथः । द्रोणं युधि पराक्रम्य शरैर्विव्याध पञ्चभिः ।।	6-53-22a 6-53-22b
रुधिराक्तौ ततस्तौ तु शुशुभाते नरर्षभौ । वसन्तसमये राजन्पुष्पिताविव किंशुकौ ।।	6-53-23a 6-53-23b
अमर्षितस्ततो राजन्पराक्रम्य चमूमुखे । द्रोणो द्रुपदपुत्रस्य पुनश्चिच्छेद कार्मुकम् ।।	6-53-24a 6-53-24b
अथैनं छिन्नधन्वानं शरैः सन्नतपर्वभिः । अभ्यवर्षदमेयात्मा वृष्ट्या मेघ इवाचलम् ।।	6-53-25a 6-53-25b
सारथिं चास्य भल्लेन रथनीजादपातयत् । अथास्य चतुरो वाहांश्चतुर्भिर्निशितैः शरैः ।।	6-53-26a 6-53-26b
पातयामास समरे सिंहनादं ननाद च। ततोऽपरेण भल्लेन हस्ताच्चापमथाच्छिनत् ।।	6-53-27a 6-53-27b
स च्छिन्नधन्वा विरथो हताश्वो हतसारथिः । गदापाणिरवारोहत्स्व्यापयन्पौरुषं महत्।।	6-53-28a 6-53-28b
तामस्य विशिस्वैस्तूर्णं पातयामास भारत । रथादनवरूढस्य तदद्भुतमिवाभवत् ।।	6-53-29a 6-53-29b
ततः स विपुलं चर्म शतचन्द्रं च भानुमत्। खङ्गं च विपुलं दिव्यं प्रगृह्य सुभुजो बली ।।	6-53-30a 6-53-30b
अभिदुद्राव वेगेन द्रोणस्य वधाकाङ्क्षया। आमिषार्थी यथा सिंहो वने मत्तमिव द्विपम् ।।	6-53-31a 6-53-31b
तत्राद्भुतमपश्याम भारद्वाजस्य पौरुषम् । लाघवं चास्त्रयोगं च बलं बाह्वोश्च भारत ।।	6-53-32a 6-53-32b
यदेनं शरवर्षेण वारयामास पार्षतम् । न शशाक ततो गन्तुं बलवानपि संयुगे ।।	6-53-33a 6-53-33b
निवारितस्तु द्रोणेन धृष्टद्युम्नो महारथः । न्यावारयच्छरौघांस्तांश्चर्मणा कृतहस्तवत् ।।	6-53-34a 6-53-34b
ततो भीमो महाबाहुः सहसाऽभ्यपतद्बली । साहाय्यकारी समरे पार्षतस्य महात्मनः ।।	6-53-35a 6-53-35b
स द्रोमं निशितैर्बाणै राजन्विव्याध सप्तभिः । पार्षतं च रथं तूर्णं स्वकमारोहयत्तदा।।	6-53-36a 6-53-36b
ततो दुर्योधनो राजन्कलिङ्गं समचोदयत्। सैन्येन महता युक्तं भारद्वाजस्य रक्षणे ।।	6-53-37a 6-53-37b
ततः सा महती सेन कलिङ्गानां जनेश्वर । भीममभ्युद्ययौ तूर्णं तव पुत्रस्य शासनात् ।।	6-53-38a 6-53-38b
पाञ्चाल्यमथ संत्यज्य द्रोणोऽपि रथिनां वरः। विराटद्रुपदौ वृद्धौ वारयामास संयुगे।।	6-53-39a 6-53-39b
धृष्टद्युम्नोऽपि समरे धर्मराजानमभ्ययात्। ततः प्रववृते युद्धं तुमुलं रोमहर्षणम् ।।	6-53-40a 6-53-40b
कलिङ्गानां च समरे भीष्मस्य च महात्मनः । जगतः प्रक्षयकरं घोररूपं भयावहम् ।।	6-53-41a 6-53-41b
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि द्वितीयदिवसयुद्धे त्रिपञ्चाशोऽध्यायः ।।

6-53-3 नातरत् न लङ्घितवान् ।। 6-53-5 नीडात् स्थानात् ।। 6-53-20 व्यंसयामास वञ्चयतिस्म ।। 6-53-21 पीतान् पायितजलान् ।।

भीष्मपर्व-052

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

भीष्मपर्व-054