महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-056

← भीष्मपर्व-055 महाभारतम्
षष्ठपर्व
महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-056
वेदव्यासः
भीष्मपर्व-057 →

उभयपक्षयोर्व्यूहरचना ।। 1 ।।

  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 006
  7. 007
  8. 008
  9. 009
  10. 010
  11. 011
  12. 012
  13. 013
  14. 014
  15. 015
  16. 016
  17. 017
  18. 018
  19. 019
  20. 020
  21. 021
  22. 022
  23. 023
  24. 024
  25. 025
  26. 026
  27. 027
  28. 028
  29. 029
  30. 030
  31. 031
  32. 032
  33. 033
  34. 034
  35. 035
  36. 036
  37. 037
  38. 038
  39. 039
  40. 040
  41. 041
  42. 042
  43. 043
  44. 044
  45. 045
  46. 046
  47. 047
  48. 048
  49. 049
  50. 050
  51. 051
  52. 052
  53. 053
  54. 054
  55. 055
  56. 056
  57. 057
  58. 058
  59. 059
  60. 060
  61. 061
  62. 062
  63. 063
  64. 064
  65. 065
  66. 066
  67. 067
  68. 068
  69. 069
  70. 070
  71. 071
  72. 072
  73. 073
  74. 074
  75. 075
  76. 076
  77. 077
  78. 078
  79. 079
  80. 080
  81. 081
  82. 082
  83. 083
  84. 084
  85. 085
  86. 086
  87. 087
  88. 088
  89. 089
  90. 090
  91. 091
  92. 092
  93. 093
  94. 094
  95. 095
  96. 096
  97. 097
  98. 098
  99. 099
  100. 100
  101. 101
  102. 102
  103. 103
  104. 104
  105. 105
  106. 106
  107. 107
  108. 108
  109. 109
  110. 110
  111. 111
  112. 112
  113. 113
  114. 114
  115. 115
  116. 116
  117. 117
  118. 118
  119. 119
  120. 120
  121. 121
  122. 122
सञ्जय उवाच। 6-56-1x
प्रभातायां च शर्वर्यां भीष्मः शान्तनस्तदा।
अनीकान्यनुसंयाने व्यादिदेशाय भारत ।।
6-56-1a
6-56-1b
गारुडं च महाव्यूहं चक्रे शान्तनवस्तदा।
पुत्राणां ते जयाकाङ्क्षी भीष्मः कुरुपितामहः ।
6-56-2a
6-56-2b
गरुडस्य स्वयं तुण्डे पिता देवव्रतस्तव।
चक्षुषी च भरज्वाजः कृतवर्मा च सात्वतः ।।
6-56-3a
6-56-3b
अश्वत्थामा कृपश्चैव शिर आस्तां यशस्विनौ ।
त्रैगर्त्तैरथ कैकेयैर्वाटधानैश्च संयुगे ।।
6-56-4a
6-56-4b
भूरिश्रवाः शलः शल्यो भगदत्तश्च मारिष ।
मद्रकाः सिन्धुसौवीरास्तथा पाञ्चनदाश्च ये ।।
6-56-5a
6-56-5b
जयद्रथेन सहिता ग्रीवायां सन्निवेशिताः ।
पृष्ठे दुर्योधनो राजा सोदर्यैः सानुगैर्वृतः ।।
6-56-6a
6-56-6b
विन्दानुविन्दावावन्त्यौ काम्भोजश्च शकैः सह।
पच्छमासन्महाराज शूरसेनाश्च सर्वशः ।।
6-56-7a
6-56-7b
मागधाश्च कलिङ्गाश्च दासेरकगणैः सह ।
दक्षिणं पक्षमासाद्य स्थिता व्यूहस्य दंशिताः ।।
6-56-8a
6-56-8b
काकरुशा विकुञ्चाश्च मुण्डाः कुण्डीवृषास्तथा।
बृहद्वलेन सहिता वामं पार्श्वमवस्थिताः ।।
6-56-9a
6-56-9b
व्यूढं दृष्ट्वा तु तत्सैन्यं सव्यसाची परंतपः।
धृष्टद्युम्नेन सहितः प्रत्यव्यूहत संयुगे ।।
6-56-10a
6-56-10b
अर्धचन्द्रेण व्यूहेन व्यूहन्तमतिदारुणम् ।
दक्षिणं शृङ्गमास्वय भिमसेनो व्यरोचत ।।
6-56-11a
6-56-11b
नानासंस्त्रौपसंषत्रैर्नानादेश्यैर्नृपैर्वृतः ।
तदन्येव विराटश्च द्रुपदश्च महारथः ।।
6-56-12a
6-56-12b
तदनन्तरमेवासीन्नीलो नीलायुधैः सह ।
नीलादनन्तरश्चैव धृष्टकेतुर्महाबलः ।।
6-56-13a
6-56-13b
चेदिकाशिकरूपेश्च पौरवैरपि संवृतः।
धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च पाञ्चालाश्च प्रभद्रकाः ।।
6-56-14a
6-56-14b
मध्ये सैन्यस्य महतः स्थिता युद्धाय भारत।
तत्रैव धर्मराजोऽपि गजानीकेन संवृतः ।
6-56-15a
6-56-15b
ततस्तु सात्यकी राजन्द्रौपद्याः पञ्च चात्मजाः ।
अभिमन्युस्ततः शूर इरावांश्च ततः परम् ।।
6-56-16a
6-56-16b
भैमसेनिस्ततो राजन्केकयाश्च महारथाः ।
एते सर्वे महाराज वामं पार्श्वमुपाश्रिताः ।।
6-56-17a
6-56-17b
सर्वस्य जगतो गोप्ता गोप्ता यस्य जनार्दनः।
`तत्रानुरथिनां श्रेष्ठो वामश्रृङ्गे व्यवस्थितः।'
एवमेतं महाव्यूहं प्रत्यव्यूहन्त पाण्डवाः ।।
6-56-18a
6-56-18b
6-56-18c
वधार्थं तव पुत्रामां तत्पक्षे ये च सङ्गताः ।
ततः प्रववृते युद्धं व्यतिषक्तरथद्विपम् ।।
6-56-19a
6-56-19b
तावकानां परेषां च निघ्नतामितरेतरम् ।
हयौघाश्च रथौघाश्व तत्र तत्र विशांपते ।।
6-56-20a
6-56-20b
संपतन्तो व्यदृश्यन्त निघ्नन्तस्ते परस्परम् ।
धावतां च रथोघानां निघ्नतां च पृथक् पृथक् ।।
6-56-21a
6-56-21b
बभूव तुमुलः शब्दो विमिश्रो दुन्दुभिस्वनैः ।
दिवस्पृङ्वरवीराणां निघ्नतामितरेतरम् ।
संप्रहारे सुतुमुले तव तेषां च भारत ।।
6-56-22a
6-56-22b
6-56-22c
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि
तृतीयदिवसयुद्धे षट्पञ्चाशोऽध्यायः ।।

सम्पाद्यताम्

6-56-17 ततोऽभूद्द्विपदां श्रेष्ठो वामं पार्श्वमपाश्रितः इति खo पाठः ।।

भीष्मपर्व-055 पुटाग्रे अल्लिखितम्। भीष्मपर्व-057