महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-122
| ← भीष्मपर्व-121 | महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-122 वेदव्यासः |
द्रोणपर्व → |
अपगतेषु राजसु कर्णेन रसहि भीष्ममेत्य तदभिवादनम् ।। 1 ।। भीष्मेण कर्णं प्रति तस्य कुन्तीसुतत्वोक्त्या पाण्डवैः सह संगमचोदना ।। 2 ।। कर्णेन सयुक्तिकं पाण्डवैः संगमस्य दुष्करत्वमभिधाय भीष्मक्षमापनपूर्वकं स्वावासगमनम् ।। 3 ।।
|
| सञ्जय उवाच। | 6-122-1x |
|
ततस्ते पार्थिवाः सर्वे जग्मुः स्वानालयान्पुनः । तूष्णींभूते महाराज भीष्मे शन्तनुनन्दने ।। | 6-122-1a 6-122-1b |
|
श्रुत्वा तु निहतं भीष्मं राधेयः पुरुषर्षभः । ईषदागतसंत्रासस्त्वरयोपजगाम ह ।। | 6-122-2a 6-122-2b |
|
स ददर्श महात्मानं शरतल्पगतं तदा। जन्मशय्यागतं वीरं कार्तिकेयमिव प्रभुम् ।। | 6-122-3a 6-122-3b |
|
निमीलिताक्षं तं वीरं साश्रुकण्ठस्तदा वृषा । अभ्येत्य पादयोस्तस्य निपपात महाद्युतिः ।। | 6-122-4a 6-122-4b |
|
राधेयोऽहं कुरुश्रेष्ठ नित्यमक्षिगतस्तव । द्वेष्योऽत्यन्तमनागाः सन्निति चैनमुवाच ह ।। | 6-122-5a 6-122-5b |
|
तच्छ्रुत्वा कुरुवृद्धो हि शरैः संवृतलोचनः। रहितं धिष्ण्यमालोक्य समुत्सार्य च रक्षिणः ।। | 6-122-6a 6-122-6b |
|
पितेव पुत्रं गाङ्गेयः परिरभ्यैकपाणिना । शनैरुद्वीक्ष्य सस्नेहमिदं वचनमब्रवीत् ।। | 6-122-7a 6-122-7b |
|
न विप्रियं ममैवेह यत्स्पर्धेथा मया सह । यदि मां नाधिगच्छेथा न ते श्रेयो ध्रुवं भवेत् ।। | 6-122-8a 6-122-8b |
|
कौन्तेयस्त्वं न राधेयो न तवाधिरथः पिता। सूर्यजस्त्वं महाबाहो विदितो नारदान्मया ।। | 6-122-9a 6-122-9b |
|
कृष्णद्वैपायनाच्चैव तेजसा च न संशयः । न च द्वेषोस्ति मे तात त्वयि सत्यं ब्रवीमि ते ।। | 6-122-10a 6-122-10b |
|
तेजोवधनिमित्तं तु परुषं त्वाहमब्रुवम्। अकस्मात्पाण्डवान्हि त्वं द्विषसीति मतिर्मम ।। | 6-122-11a 6-122-11b |
|
येनासि बहुशो राज्ञा चोदितः सूतनन्दन । जातोऽसि धर्मलोपेन ततस्ते बुद्धिरीदृशी ।। | 6-122-12a 6-122-12b |
|
नीचाश्रयान्मत्सरेण द्वेषिणी गुमिनामपि । तेनासि बहुशो रूक्षं श्रावितः कुरुसंसदि ।। | 6-122-13a 6-122-13b |
|
जानामि समरे वीर्यं शत्रुभिर्दुःसहं भुवि । ब्रह्मण्यतां च शौर्यं च दाने च परमां स्थितिम् ।। | 6-122-14a 6-122-14b |
|
न त्वया सदृशः कश्चित्पुरुषेष्वमरोपम। कुलभेदभयाच्चाहं सदा परुषमुक्तवान् ।। | 6-122-15a 6-122-15b |
|
इष्वस्त्रे भारसंधाने लाघवेऽस्त्रबले तथा । सदृशः फल्गुनेनासि कृष्णेन च महात्मना ।। | 6-122-16a 6-122-16b |
|
कर्ण काशिपुरं गत्वा त्वयैकेन धनुष्मता । कन्यार्थे कुरुराजस्य राजानो मृदिता युधि ।। | 6-122-17a 6-122-17b |
|
तथा च बलवान्राजा जरासन्धो दुरासदः। समरे समरश्लाघिन्न त्वया सदृशोऽभवत्।। | 6-122-18a 6-122-18b |
|
ब्रह्मण्यः सत्त्वयोधी च तेजसा च बलेन च । देवगर्भसमः सङ्ख्ये मनुष्यैरधिको युधि ।। | 6-122-19a 6-122-19b |
|
व्यपनीतोऽद्य मन्युर्मे यस्त्वां प्रति पुरा कृतः । दैवं पुरुषकारेण न शक्यमतिवर्तितुम् ।। | 6-122-20a 6-122-20b |
|
सोदर्याः पाण्डवा वीरा भ्रातरस्तेऽरिसूदन। संगच्छ तैर्महाबाहो मम चेदिच्छसि प्रियम् ।। | 6-122-21a 6-122-21b |
|
मया भवतु निर्वृत्तं वैरमादित्यनन्दन । पृथिव्यां सर्वराजानो भवन्त्वद्य निरामयाः ।। | 6-122-22a 6-122-22b |
| कर्ण उवाच। | 6-122-23x |
|
जानाम्येव महाबाहो सर्वमेतन्न संशयः। यथा वदसि मे भीष्म कौन्तेयोऽहं न सूतजः ।। | 6-122-23a 6-122-23b |
|
अवकीर्णस्त्वहं कुन्त्या सूतेन च विवर्धितः। भुक्त्वा दुर्योधनैश्वर्यं न मिथ्या कर्तुमुत्सहे ।। | 6-122-24a 6-122-24b |
|
वसुदेवसुतो यद्वत्पाण्डवाय दृढव्रतः । वमु चैव शरीरं च पुत्रदारं तथा यशः ।। | 6-122-25a 6-122-25b |
|
सर्वं दुर्योधनस्यार्थे त्यक्तं मे भूरिदक्षिण । मा चैतद्व्याधिमरणं क्षत्रं स्यादिति कौरव ।। | 6-122-26a 6-122-26b |
|
कोपिताः पाण्डवा नित्यं मयाऽश्रित्य सुयोधनम् । अवश्यभावी ह्यर्थोऽयं यो न शक्यो निवर्तितुम् ।। | 6-122-27a 6-122-27b |
|
दैवं पुरुषकारेण को विवर्तितुमुत्सहेत्। पृथिवीक्षयसंशीनि निमित्तानि पितामह ।। | 6-122-28a 6-122-28b |
|
भवद्भिरुपलब्धानि कथितानि च संसदि । पाण्डवा वासुदेवश्च विदिता मम सर्वशः।। | 6-122-29a 6-122-29b |
|
अजेयाः पुरुषैरन्यैरिति तंश्चोत्सहामहे। विजयिष्ये रणे पाण्डूनिति मे निश्चितः मनः ।। | 6-122-30a 6-122-30b |
|
न च शक्यमवस्रष्टुं वैरमेतत्सुदारुणम् । धनंजयेन योत्स्येऽहं स्वधर्मप्रीतमानसः ।। | 6-122-31a 6-122-31b |
|
अनुजानीष्व मां तात युद्धाय कृतनिश्चयम् । अनुज्ञातस्त्वया वीर युध्येयमिति मे मतिः ।। | 6-122-32a 6-122-32b |
|
दुरुक्तं विप्रतीपं वा रभसाच्चापलात्तथा । यन्मयेह कृतं किंचित्तन्मे त्वं क्षन्तुमर्हसि ।। | 6-122-33a 6-122-33b |
| भीष्म उवाच। | 6-112-34x |
|
न चेच्छक्यमवस्रष्टुं वैरमेतत्सुदारुणम्। अनुजानामि कर्ण त्वां युध्यस्व स्वर्गकाम्यया ।। | 6-122-34a 6-122-34b |
|
निर्मन्युर्गतसंरम्भः कृतकर्मा रणे स्म ह। यथाशक्ति यथोत्साहं सतां वृत्तेषु वृत्तवान् ।। | 6-122-35a 6-122-35b |
|
अहं त्वामनुजानामि यदिच्छसि तदाप्नुहि । क्षत्रधर्मजिताँल्लोकानवाप्स्यसि धनंजयात् ।। | 6-122-36a 6-122-36b |
|
युध्यस्व निरहंकारो बलवीर्यव्यपाश्रयः । धर्म्याद्धि युद्धादधिकं क्षत्रियस्य न विद्यते ।। | 6-122-37a 6-122-37b |
|
प्रशमे हि कृतो यत्नः सुमहान्सुचिरं मया। न चैव शकितः कर्तुं यतो धर्मस्ततो जयः ।। | 6-122-38a 6-122-38b |
| सञ्जय उवाच। | 6-122-39x |
|
इत्युक्तवति गाङ्गेये अभिवाद्योपमन्त्र्य च। राधेयो रथमारुह्य प्रायात्तव सुतं प्रति ।। | 6-122-39a 6-122-39b |
| ` वैशंपायन उवाच। | 6-122-40x |
|
इत्येतद्बहुवृत्तान्तं भीष्मपर्वाखिलं मया। शृण्वते ते महाराज प्रोक्तं पापहरं शुभम् ।। | 6-122-40a 6-122-40b |
|
यः श्रावयेत्सदा राजन्ब्राह्मणान्वेदपारगान् । श्रद्धावन्तश्च ये चापि श्रोष्यन्ति मनुजा भुवि ।। | 6-122-41a 6-122-41b |
|
विधूय सर्वपापानि विहायान्ते कलेवरम् । प्रयान्ति तत्पदं विष्णोर्यत्प्राप्य न निवर्तते ।। | 6-122-42a 6-122-42b |
|
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन भारतं भरतर्षभ। शृणुयात्सिद्धिमन्विच्छन्निह वामुत्र मानवः ।। | 6-122-43a 6-122-43b |
|
भोजनं भोजयेद्विप्रान्गन्धमाल्यैरलङ्कृतान् । भीष्मपर्वणि राजेन्द्र दद्यात्पानीयमुत्तमम् ।।' | 6-122-44a 6-122-44b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते शतसाहस्त्र्यां संहितायां वैयासिक्यां भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि द्वाविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः ।। | |
| ।। समाप्तं भीष्मवधपर्व भीष्मपर्व च ।। |
6-122-3 जन्मशय्यागतं जन्मकाले शरशय्यागतम्। शरजन्मत्वात् ।। 6-122-12 येनासीति सार्धश्लोकः झo पुस्तक एवास्ति ।। 6-122-15 पुरुषेषु मानुषेषु ।। 6-122-18 त्वया सदृशो नाभवत् त्वया जित इत्यर्थः । इयं कथा राजधर्मे। अनेन नागायुतबलत्वं कर्णस्य सूचितम् ।। 6-122-19 युधि संप्रहारे ।। 6-122-22 निर्वृत्तं समाप्तम् ।। 6-122-24 अवकीर्णस्त्यक्तः ।। 6-122-28 निवर्तितुं निवर्तयितुम् ।। 6-122-30 पाण्डूनर्जुनं विहाय चतुरः । अर्जुनेन योत्स्ये अन्यान्विजेष्ये इति भावः ।। 6-122-33 विप्रतीपं विरुद्धम् ।।
| भीष्मपर्व-121 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | द्रोणपर्व |