महाभारतम्-02-सभापर्व-055

by वेदव्यासः

← सभापर्व-054

महाभारतम् द्वितीयपर्व महाभारतम्-02-सभापर्व-055 वेदव्यासः

सभापर्व-056 →

कृष्णस्य मधुरां त्यक्त्वा द्वारकागमनम्।।1।। नरकासुरप्रतापवर्णनम्।। 2।। इन्द्रेण द्वारकामेत्य कृष्णं प्रति नरकवधप्रार्थनम्।। 3।। गरुडमारुह्य प्राग्ज्योतिचं गतेन कृष्णेन निहते धरण्या तस्मै कुण्डलार्पणम् ।। 4।।

महाभारतम्/सभापर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103

भीष्ण उवाच।।	2-55-1x
शूरसेनपुरं त्यक्त्वा ततो यादवनन्दनः। द्वारकां भगवान्कृष्णः प्रत्यपद्यत भारत।।	2-55-1a 2-55-1b
ततो महात्मा यानानि रत्नानि विविधानि च। यथार्हं पुण्डरीकाक्षो नैर्ऋतात्प्रत्यपद्यत।।	2-55-2a 2-55-2b
तत्र विघ्नं चरन्ति स्म दैतेयाः सहदानवैः। ताञ्जघान महाबाहुर्वरमत्तान्महासुरान्।।	2-55-3a 2-55-3b
स विघ्नमकरोत्तत्र नरको नाम नैर्ऋतः। अदितिं धर्षयामास कुण्डलार्थं युधिष्ठिर।।	2-55-4a 2-55-4b
न चासुरगणैः सर्वैः सहितैः कर्म तत्पुरा। कृतपूर्वं महाघोरं यदकार्षीन्महासुरः।।	2-55-5a 2-55-5b
यं मही सुषुवे देवी यस्य प्राग्ज्योतिषं पुरम्। विषयान्तपालाश्चत्वारो यस्यासन्युद्धदुर्मदाः।।	2-55-6a 2-55-6b
आदेवयानमावृत्य पन्थानं पर्यवस्थिताः। त्रासनाः सुरसङ्घानां विरूपै राक्षसैः सह।।	2-55-7a 2-55-7b
हयग्रीवो निकुम्भश्च घोरः पञ्चजनस्तदा। मुरः पुत्रसहस्रैश्च वरमत्तो महासुरः।।	2-55-8a 2-55-8b
तद्वधार्थं महाबाहुरेष चक्रगदासिभृत्। जातो वृष्णिषु देवक्यां वासुदेवो जनार्दनः।।	2-55-9a 2-55-9b
तस्यास्य पुरुषेन्द्रस्यलोकप्रथिततेजसः। निवासो द्वारकायां तु विदितो वः प्रधानतः।।	2-55-10a 2-55-10b
अतीव हि पुरी रम्या द्वारका वासवक्षयात्। अतिवैराजमप्यद्धा प्रत्यक्षस्ते युधिष्ठिर।।	2-55-11a 2-55-11b
तस्मिन्देवपुरप्रख्ये सा सभा वृष्ण्युपाश्रया। सुधर्मेति च विख्याता योजनायतविस्तृता।।	2-55-12a 2-55-12b
तत्र वृष्ण्यन्दकाः सर्वे रामकृष्णपुरोगमाः। लोकयात्रामिमां कृत्स्नां परिरक्षन्त आसते।।	2-55-13a 2-55-13b
तत्रासीनेषु सर्वेषु कदाचिद्भरतर्षभ। दिव्यगन्धा ववुर्वाताः कुसुमानां च वृष्टयः।।	2-55-14a 2-55-14b
ततः सूर्यसहस्राभस्तेजोराशिर्महाद्भुतः। मध्ये तु तेजसस्तस्य पाण्डरं गजमास्थितः।	2-55-15a 2-55-15b
वृतो देवगणैः सर्वैर्वासवः प्रत्यदृश्यत।। रामकृष्णौ च राजा च वृष्ण्यन्धकगणैः सह।	2-55-16a 2-55-16b
उत्पत्य सहसा देवे नमस्कारमकुर्वत।। सोऽवतीर्य गजात्तूर्णं परिष्वज्य जनार्दनम्।	2-55-17a 2-55-17b
सस्वजे बलदेवं च राजानं च तमाहुकम्।। वासुदेवोद्धवौ चैव विकद्रुं च महामतिम्।	2-55-18a 2-55-18b
प्रद्युम्नसाम्बनिशठाननिरुद्धं च सात्यकिम्।। गदं सारणमक्रूरं भानुझल्लिविडूरथान्।	2-55-19a 2-55-19b
तथैव कृतवर्णाणां चारुदेष्णं महाबलम्।। देवकल्पान्महाराज तान्दाशार्हपुरोगमान्।	2-55-20a 2-55-20b
पिरिष्वज्य च दृष्ट्वा च भगवान्भूतभावनः।। वृष्ण्यन्धकमहामात्रान्परिष्वज्याथ वासवः।	2-55-21a 2-55-21b
प्रगृह्य पूजां तैर्दत्तां भगवान्पाकशासनः।। सोऽदितेर्वचनात्तात कुण्डलार्थे जनार्दनम्।	2-55-22a 2-55-22b
उवाच परमप्रीतो जहि भौमं नरेश्व।।	2-55-23a
भीष्ण उवाच।	2-55-23x
निहत्य नरकं भौममाहरिष्यामि कुण्डले।	2-55-23b
एवमुक्त्वाऽथ गोविन्दो राममेवाभ्यभाषत।। प्रद्युम्नमनिरुद्धं च साम्बं चाप्रतिमं बले।	2-55-24a 2-55-24b
एतांश्चोच्त्का तथा तत्र वासुदेवो महायशाः।। अथारुह्य सुपर्णं वै शङ्खचक्रगदासिभृत्।	2-55-25a 2-55-25b
ययौ तदा हृषीकेशो देवानां हितकाम्यया।। तं प्रयान्तममित्रघ्नं देवाः सहपुरन्दराः।	2-55-26a 2-55-26b
पृष्ठतोऽनुययुः प्रीत्या स्तुवन्तो विष्णुमच्युतम्। उग्रान्त्रक्षोगणान्हत्वा नरकस्य महासुरान्।	2-55-27a 2-55-27b
क्षुरान्तान्मौरवान्पाशान्षट्‌सहस्रं ददर्श सः।। स़ञ्छिद्य पाशाच्छस्त्रेण मुरं हत्वा सहान्वयम्।	2-55-28a 2-55-28b
शैलसङ्घानतिक्रम्य निशुम्भं च व्यपोथयत्।।	2-55-29a
यः सहस्रसहस्त्वेकः सर्वान्देवानपोथयत्। तं जघान महावीर्यं हयग्रीवं महाबलम्।।	2-55-30a 2-55-30b
अपारतेजा दुर्धर्षः सर्वयादवनन्दनः।। मध्ये लोहितगङ्गायां भगवान्देवकीसुतः।।	2-55-31a 2-55-31b
औदकायां विरूपाक्षं जघान मधुसूदनः। ततः प्राग्ज्योतिषं नाम दीप्यमानमिव श्रिया। पुरमासादयामास तत्र युद्धमवर्तत।।	2-55-32a 2-55-32b 2-55-32c
तद्युद्धमभवद्घोरं तेन भौमेन भारत। कुण्डलार्थे सुरेशस्य नरकेण महात्मना।।	2-55-33a 2-55-33b
मुहूर्तं लालयित्वा तु नरकं मधूसूदनः। प्रवृत्तचक्रं चक्रेण प्रममाथ बलाद्बली।।	2-55-34a 2-55-34b
चक्रप्रमथितं तस्य पपात सहसा भुवि। उत्तमाङ्गं हताङ्गस्य वृत्रे वज्रहते यथा।।	2-55-35a 2-55-35b
भूमिस्तु पतितं दृष्ट्वा प्रायच्छत्कुण्डले सुतम्। प्रदाय च महाबाहुमिदं वचनमब्रवीत्।।	2-55-36a 2-55-36b
सृष्टस्त्वयैव मधुहंस्त्वयैव विनिपातितः। यथेच्छसि तथा क्रीडा प्रजास्तस्यानुपालय।।	2-55-37a 2-55-37b
श्रीवासुदेव उवाच।	2-55-38x
देवानां च मुनीनां च पितॄणां च महात्मनाम्। उद्वेजनीयो भूतानां ब्रह्मद्विद् पुरुषाधमः।।	2-55-38a 2-55-38b
लोकद्विष्टः सुतस्ते तु देवारिर्लोककण्टकः। सर्वलोकनमस्कार्यामदितं बाधयद्वली।।	2-55-39a 2-55-39b
कुण्डले हृतवान्दर्पात्ततस्ते निहतः सुतः। नैव मन्युस्त्वया कार्यो यत्कृतं मयि भामिनि ।।	2-55-40a 2-55-40b
त्वत्प्रभावाच्च ते पुत्रो लब्धवान्गतिमुत्तमाम्। तस्माद्गच्छ महाभागे भारावतरणं कृतम्।।	2-55-41a 2-55-41b
।। इति श्रीमन्महाभारते सभापर्वणि अर्घाहरणपर्वणि पञ्चपञ्चाशोऽध्यायः।।55 ।।

सभापर्व-054

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

सभापर्व-056