महाभारतम्-14-आश्वमेधिकपर्व-094

by वेदव्यासः

← आश्वमेधिकपर्व-093

महाभारतम् चतुर्दशपर्व महाभारतम्-14-आश्वमेधिकपर्व-094 वेदव्यासः

आश्वमेधिकपर्व-095 →

वैशंपायनेन जनमेजयंप्रति पशुहिंसां विनैव ध्यानदानादिभिरेव यज्ञफलसंसिद्धौ दृष्टान्ततयाऽगस्त्ययज्ञप्रकारकथनम्।। 1 ।।

महाभारतम्/आश्वमेधिकपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118

जनमेजय उवाच।	14-94-1x
धर्मागतेन त्यागेन भगवन्सर्वमस्ति चेत्। एतन्मे सर्वमाचक्ष्व कुशलो ह्यसि भाषितुम्।।	14-94-1a 14-94-1b
तस्योञ्छवृत्तेर्यद्वृत्तं सक्तुदाने फलं महत्। कथितं तु मम ब्रह्मंस्तथ्यमेतदसंशयम्।।	14-94-2a 14-94-2b
कथं हि सर्वयज्ञेषु निश्चयः परमो भवेत्। एतदर्हसि मे वक्तुं निखिलेन द्विजर्षभ।।	14-94-3a 14-94-3b
वैशम्पायन उवाच।	14-94-4x
अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम्। अगस्त्यस्य महायज्ञे पुरावृत्तमरिंदम।।	14-94-4a 14-94-4b
पुराऽगस्त्यो महातेजा दीक्षां द्वादशवार्षिकीम्। प्रविवेश महाराज सर्वभूतहिते रतः।।	14-94-5a 14-94-5b
तत्राग्निकल्पा होतार आसन्सत्रे महात्मनः। मूलाहाराः फलाहाराश्चाश्मकुट्टा मरीचिपाः।।	14-94-6a 14-94-6b
परिपृष्टिका वैघसिकाः प्रसङ्ख्यानास्तथैव च। यतयो भिक्षवश्चात्र बभूवुः पर्यवस्थिताः।।	14-94-7a 14-94-7b
सर्वे प्रत्यक्षधर्माणो जितक्रोधा जितेन्द्रियाः। दमे स्थिताश्च सर्वे ते हिंसादंभविवर्जिताः।।	14-94-8a 14-94-8b
वृत्ते शुद्धे स्थिता नित्यमिन्द्रियैश्चाप्यबाधिताः। उपातिष्ठन्त तं यज्ञं यजन्तस्ते महर्षयः।।	14-94-9a 14-94-9b
यथाशक्त्या भगवता तदन्नं समुपार्जितम्। तस्मिन्सत्रे तु यद्वृत्तं यद्योग्यं च तदाऽभवत्।।	14-94-10a 14-94-10b
तथा ह्यनेकैर्मुनिभिर्महान्तः क्रतवः कृताः। एवंविधे त्वगस्त्यस्य वर्तमाने तथाऽध्वरे। न ववर्ष सहस्राक्षस्तदा भरतसत्तम।।	14-94-11a 14-94-11b 14-94-11c
ततः कर्मान्तरे राजन्नगस्त्यस्य महात्मनः। कथेयमभिनिर्वृत्ता मुनीनां भावितात्मनाम्।।	14-94-12a 14-94-12b
अगस्त्यो यजमानोसौ ददात्यन्नं विमत्सरः। न च वर्षति पर्जन्यः कथमन्नं भविष्यति।।	14-94-13a 14-94-13b
सत्रं चेदं महद्विप्रा मुनेर्द्वादशवार्षिकम्। न वर्षिष्यति देवश्च वर्षाण्येतानि द्वादश।।	14-94-14a 14-94-14b
एतद्भवन्तः संचिन्त्य महर्षेरस्य धीमतः। अगस्त्यस्यातितपसः कर्तुमर्हन्त्यनुग्रहम्।।	14-94-15a 14-94-15b
इत्येवमुक्ते वचने ततोऽगस्त्यः प्रतापवान्। प्रोवाच वाक्यं स तदा प्रसाद्य शिरसा मुनीन्।।	14-94-16a 14-94-16b
यदि द्वादशवर्षाणि न वर्षिष्यति वासवः। चिन्तायज्ञं करिष्यामि विधिरेष सनातनः।।	14-94-17a 14-94-17b
यदि द्वादशवर्षाणि न वर्षिष्यति वासवः। स्पर्शयज्ञं करिष्यामि विधिरेष सनातनः।।	14-94-18a 14-94-18b
यदि द्वादशवर्षाणि न वर्षिष्यति वासवः। व्यायामेनाहरिष्यामि यज्ञानेतान्यतव्रतः।।	14-94-19a 14-94-19b
बीजयज्ञो मयाऽयं वै बहुवर्षसमाचितः। बीजैर्हितं करिष्यामि नात्र विघ्नो भविष्यति।।	14-94-20a 14-94-20b
नेदं शक्यं वृथा कर्तुं मम सत्रं कथञ्चन। वर्षिष्यतीह वा देवो नवा वर्षं भविष्यति।।	14-94-21a 14-94-21b
अथवाऽभ्यर्थनामिन्द्रो न करिष्यति कामतः। स्वयमिन्द्रो भविष्यामि जीवयिष्यामि च प्रजाः।।	14-94-22a 14-94-22b
यो यदाहारजातश्च स तथैव भविष्यति। विशेषं चैव कर्तास्मि पुनः पुनरतीव हि।।	14-94-23a 14-94-23b
अद्येह स्वर्णमभ्येतु यच्चान्यद्वसु दुर्लभम्। त्रिषु लोकेषु यच्चास्ति तदिहागम्यतां स्वयम्।।	14-94-24a 14-94-24b
दिव्याश्चाप्सरसां सङ्घा गन्धर्वाश्च सकिन्नराः। विश्वावसुश्च ये चान्ये तेऽप्युपासन्तु मे मखम्।।	14-94-25a 14-94-25b
उत्तरेभ्यः कुरुभ्यश्च यत्किंचिद्वसु विद्यते। सर्वं तदिह यज्ञेषु स्वयमेवोपतिष्ठतु।।	14-94-26a 14-94-26b
स्वर्गः स्वर्गसदश्चैवक धर्मश्च स्वयमेव तु। इत्युक्ते सर्वमेवैतदभवत्तपसा मुनेः। तस्य दीप्ताग्निमहसस्त्वगस्त्यस्यातितेजसः।।	14-94-27a 14-94-27b 14-94-27c
ततस्ते मुनयो हृष्टा ददृशुस्तपसो बलम्। विस्मिता वचनं प्राहुरिदं सर्वे महार्थवत्।।	14-94-28a 14-94-28b
प्रीताः स्म तव वाक्येन न त्विच्छामस्तपोवनम्। तैरेव यज्ञैस्तुष्टाः स्य न्यायेनेच्छामहे वयम्।।	14-94-29a 14-94-29b
यज्ञं दीक्षां तथा होमान्यच्चान्यन्मृगयामहे। `तयोस्संधर्षितैर्यज्ञैर्नान्यतो मृगयामहे।।'	14-94-30a 14-94-30b
न्यायेनोपार्जिताहाराः स्वकर्माभिरता वयम्। वेदांश्च ब्रह्मचर्येण न्यायतः प्रार्थयामहे।।	14-94-31a 14-94-31b
न्यायेनोत्तरकालं च गृहेभ्यो निःसृता वयम्। धर्मदृष्टैर्विधिद्वारैस्तपस्तप्स्यामहे वयम्।।	14-94-32a 14-94-32b
भवतः सम्यगिष्टा तु बुद्धिर्हिसाविवर्जिता। एतामहिंसा यज्ञेषु ब्रूयास्त्वं सततं प्रभो।।	14-94-33a 14-94-33b
प्रीतास्ततो भविष्यामो वयं तु द्विजसत्तम। विसर्जिताः समाप्तौ च सत्रादस्माद्व्रजामहे।।	14-94-34a 14-94-34b
तथा कथयतां तेषां देवराजः पुरंदरः। ववर्ष सुमहातेजा दृष्ट्वा तस्य तपोबलम्।।	14-94-35a 14-94-35c
आसमाप्तेश्च यज्ञस्य तस्यामितपराक्रमः। निकामवर्षी पर्जन्यो बभूव जनमेजय।।	14-94-36a 14-94-36b
प्रसादयामास च तमगस्त्यं त्रिदशेश्वरः। स्वयमभ्येत्य राजर्षे पुरस्कृत्य बृहस्पतिम्।।	14-94-37a 14-94-37b
ततो यज्ञसमाप्तौ तान्विससर्ज महामुनीन्। अगस्त्यः परमप्रीतः पूजयित्वा यथाविधि।।	14-94-38a 14-94-38b
।। इति श्रीमन्महाभारते आश्वमेधिकपर्वणि अनुगीतापर्वि चतुर्नवतितमोऽध्यायः।। 94 ।।

14-94-6 मरीचिपाश्चन्द्रमरीचिपानमातृप्ताः।। 14-94-7 परिपृष्टं चेदेव गृह्णन्ति नान्यथा मे परिपृष्टिकाः। प्रसंख्यानास्तत्कालमात्रसंग्रहाः।। 14-94-17 चिन्तायज्ञं मानसं यज्ञम्। संकल्पमात्रेणैव देवानृषीश्च तर्पयिष्यामीत्यर्थ।। 14-94-18 स्पर्शयज्ञं उपाहृतद्रव्यस्य व्ययमकृत्वा तत्स्पर्शेनैव तांस्तर्पयिष्यामि। एवं दृष्टियज्ञोपि ज्ञेयः।। 14-94-19 व्यायामेन शरीरक्लेशेन। ध्येयात्मना हरिष्यामि हति झ.पाठः।। 14-94-29 न त्विच्छामस्तपोव्ययमिति झ.पाठः।।

आश्वमेधिकपर्व-093

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

आश्वमेधिकपर्व-095