पद्मपुराणम्/खण्डः ६ (उत्तरखण्डः)/अध्यायः ००६
| ← अध्यायः ००५ | पद्मपुराणम् अध्यायः ००६ वेदव्यासः |
अध्यायः ००७ → |
| पद्मपुराणम्/खण्डः ६ |
|---|
नारदउवाच-
एवं द्वंद्वेषु युद्धेषु संप्रवृत्तेष्वनेकशः ।
जघानाथ हरिः क्रुद्धो गदया कालनेमिनम् १।
विहाय मूर्च्छां संचित्य विष्णुं बाणैर्जघान सः ।
ततः क्रुद्धेन हरिणा स क्षितौ पातितो व्यसुः २।
राजन्जघान संचिंत्य राहुं खड्गेन चंद्रमाः ।
राहुस्तु तं परित्यज्य तदा सूर्यमधावत ३।
सहस्राशुं रणे जित्वा राहुश्चंद्रमधावत ।
जघान तं च खङ्गेन समरे रजनीपतिः ४।
सैंहिकेयांगकाठिन्यात्खङ्गं चूर्णमभूत्तदा ।
जघान मुष्टिना गाढं कठिनेन विधुंतुदः ५।
चंद्रमुत्थाप्य तं कंठे धृत्वा वेगान्महामृधे ।
गिलित्वा राहुणा चंद्रोप्युद्गीर्णश्च ततः पुनः ६।
मृगं स्वचिह्नमुरसि निधाय विससर्ज ह ।
स उच्चैःश्रवसं गृह्य हयरत्नं विधुंतुदः ७।
जालंधरांतिकं नीत्वा भक्त्या तस्मै न्यवेदयत् ।
दुर्वारणो रणे क्रुद्धस्तं यमं गदया हनत् ८।
निशितैर्मार्गणैर्भिन्नः शक्रपुत्रेण चाहवे ।
धृत्वा जयंतं संह्रादः परिघाघातमूर्च्छितम् ९ ।
ऐरावतं समारुह्य ययौ जालंधरं प्रति ।
हतवांश्चैव गदया निह्रादं धनदो रणे १०।
रुद्रास्त्रिशूलनिर्घातैर्निशुंभं जघ्नुरोजसा ।
निशुंभो बाणजालैश्च पीडयामास तानति ११।
शुंभासुरो देवगणान्पूरयामास मार्गणैः ।
मृत्युं मायामय मयो बद्ध्वा पाशैर्निनायतम् १२।
ददौ जालंधरायासौ पौलोम्ने सोऽपि सिंधवे ।
अब्धिना च मुखे क्षिप्तो लोको जीवतु निर्भयः १३।
बद्ध्वा च नमुचिं पाशैर्वासवोऽपि रसातलम् ।
निन्ये विश्वस्य हंतारं अथ जालंधरो ययौ १४।
अथेंद्रबलयोर्युद्धमभूद्राजन्सुदारुणम् ।
बलांगरोचिषो भांति दिशो दश रवेरिव १५।
सर्वाण्यस्त्राणि शक्रस्य शीर्णान्यंगे बलस्य च ।
बलीयसा बलेनेंद्रो मुद्गरेण हतो हृदि १६।
ननादेंद्रस्ततो भीमं तच्छ्रुत्वा स बलोहसत् ।
हसतस्तस्य निश्चेरुर्मुखतो मौक्तिकानि च १७।
तस्यांगस्याभिलाषेण न युद्धमकरोत्तदा ।
तुष्टाव वासवोऽत्यर्थं तं बलं बलसागरम् १८।
वरं वृणु सुरश्रेष्ठेत्युक्तः प्राह बलं प्रति ।
यदि तुष्टोऽसि दैत्येश स्वं वपुर्दातुमर्हसि १९।
तदिंद्र वचनं श्रुत्वा भित्त्वा शस्त्रैर्गृहाण माम् ।
इत्युवाच बलं सोऽपि किमदेयं महात्मनाम् २०।
(गीरिव श्रोत्रहीनस्य लोलाक्षीव विचक्षुषः (अतिरिक्त श्लोकाः)।
परेषु पुष्पमालेव श्रीः कदर्यस्य निष्फला १।
महात्मानो न गृह्णंति हिंसमानान्रिपूनपि ।
सपत्नीः प्रापयंत्यब्धिं सिंधवो नगनिम्नगाः २।
सुजनो न याति विकृतिं परहितनिरतो विनाशकालेऽपि ।
छिन्नोऽपि चंदनतरुः सुरभयतिमुखं कुठारस्य ३।
देवं परं विनश्यति तनुरपि न श्रीर्निवेदितासत्सु ।
अवशिष्यते हिमांशोः सैव कलाशिरसि या शंभोः ४।
ते साधवो भुवनमंडलमौलिभूता ये साधुतामनुपकारिषु दर्शयंति ।
आत्मप्रयोजनवशात्कृतछिन्नदेहाः पूर्वापकारिषु खलोपि हितानुरक्तः५)।
तथेत्युक्त्वा सहस्राक्षो मुद्गरेणाहनद्बलम् ।
न बिभेद तदा देहः शक्रश्चिंतामवाप ह २०।
सस्मारितो मातलिना वज्रेणांगं जघान तत् ।
तेन वज्रप्रहारेण बलांगं तद्व्यशीर्यत २१।
बलांगस्यैकभागस्तु पपात कनकाचले ।
तुहिनाद्रौ द्वितीयस्तु तृतीयो गोनगेऽपतत् २२।
चतुर्थो देवनद्यां च पंचमो मंदरे तथा ।
वज्राकरे पपातांशः षष्ठश्च विजयांगजः २३।
तस्य जातिविशुद्धस्य परिशुद्धेन कर्मणा ।
कायस्यावयवाः सर्वे रत्नबीजत्वमागताः २४।
वज्रादस्थिकणाः कीर्णाः षट्कोणा मणयोऽभवन् ।
अक्षिभ्यामिन्द्रनीला वै माणिक्यं श्रुतिसंभवम् २५।
क्षतजात्पद्मरागाः स्युः मेदसो मरकतास्तथा ।
प्रवालानि च जिह्वातो दंता मुक्तास्तथाभवन् २६।
मज्जोद्भवं मरकतं गारुत्मतमभून्नसा ।
कांस्यं पुरीषं रजतं वीर्यं ताम्रं च मूत्रजम् २७।
अंगस्योद्वर्तनाज्जातं पित्तलं ब्रह्मवीतिकाः ।
नादाद्वैदूर्यमुत्पन्नं रत्नं चारुतरं तथा २८।
नखेभ्यः कनकोत्पत्ती रुधिराच्च रसोद्भवः ।
मेदसः स्फटिकं जातं प्रवालं मांससंभवम् २९।
बलदेहोद्भवान्यासन्रत्नानि पृथिवीतले ।
पुण्योपचयसंपत्त्या भोक्ष्यंते विमलैर्जनैः ३०।
अत्रांतरे हतं श्रुत्वा बलं मघवता मृधे ।
प्रभावती नाम राज्ञी ययौ तच्चरणांतिकम् ३१।
विललाप पतिं दृष्ट्वा विकीर्णावयवं रणे ।
प्रभावत्यश्रुपूर्णाक्षी मुक्तकेशी घनस्तनी ३२।
हा नाथ बलविक्रांत कांतदेह जगत्प्रिय ।
मां त्वं विहाय किं चात्र कैवल्यं गतवानसि ३३।
जराकुष्ठादिभिर्व्याप्तं बुद्ध्वा देहं त्यजंति न ।
देहिनोऽन्ये परं कांतं त्वया देहो वृथोज्झितः ३४।
तव देहेन दिव्येन हारकं भूष्यते प्रिय ।
रणोत्सुकेन भवता या वेणी ग्रथिता मम ३५।
तामुद्ग्रथय वैधव्यदुःखार्त्तायाः स्वयं प्रिय ।
एवं विलपतीं वीक्ष्य बलराज्ञीं समुद्रजः ।
दुःखितः शुक्रमित्याह बलं जीवय भार्गव ३६।
शुक्र उवाच-।
इच्छयामरणं प्राप्तं तं कथं जीवयाम्यहम् ।
तथापि मंत्रसामर्थ्याद्वाचमुच्चारयिष्यति ३७।
जालंधर उवाच-।
बलस्य रूप वचनं श्रोतुमिच्छामि भार्गव ।
जालंधरेणैवमुक्तः क्षणं ध्यानपरोऽभवत् ३८।
अथोदतिष्ठद्वदनात्स्वनः श्रोत्रमनोरमः ।
प्रभावतीं प्रति व्यक्तं वाद्यभांडा दिवोत्थितः ३९।
प्रभावति स्वदेहं त्वं ममांगेषु लयं नय ।
इति तस्य वचः श्रुत्वा नदी जाता प्रभावती ४०।
बलाङ्गेष्वेव लीना सा सुमेरोः पूर्ववाहिनी ।
यस्यास्तोयेन संजाता रत्नानां कांतिरुत्तमा ४१।
इति श्रीपाद्मे महापुराणे पंचपंचाशत्सहस्रसंहिता। यामुत्तरखंडे जालंधरोपाख्याने बलदैत्य स्वर्गारोहणं नाम षष्ठोऽध्यायः ६।