महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-002

by वेदव्यासः

← उद्योगपर्व-001

महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-002 वेदव्यासः

उद्योगपर्व-003 →

बलरामेण कृष्णमतानुमोदनपूर्वकं स्वस्य दुर्योधने पक्षपताविष्करणम् ।। 1 ।।

महाभारतम्/उद्योगपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122
123. 123
124. 124
125. 125
126. 126
127. 127
128. 128
129. 129
130. 130
131. 131
132. 132
133. 133
134. 134
135. 135
136. 136
137. 137
138. 138
139. 139
140. 140
141. 141
142. 142
143. 143
144. 144
145. 145
146. 146
147. 147
148. 148
149. 149
150. 150
151. 151
152. 152
153. 153
154. 154
155. 155
156. 156
157. 157
158. 158
159. 159
160. 160
161. 161
162. 162
163. 163
164. 164
165. 165
166. 166
167. 167
168. 168
169. 169
170. 170
171. 171
172. 172
173. 173
174. 174
175. 175
176. 176
177. 177
178. 178
179. 179
180. 180
181. 181
182. 182
183. 183
184. 184
185. 185
186. 186
187. 187
188. 188
189. 189
190. 190
191. 191
192. 192
193. 193
194. 194
195. 195
196. 196

बलदेव उवाच।	5-2-1x
श्रुतं भवद्भिर्गदपूर्वजस्य वाक्यं यथा धर्मवदर्थवच्च। अजातशत्रोश्च हितं च युक्तं दुर्योधनस्यापि तथैव राज्ञः ।।	5-2-1a 5-2-1b 5-2-1c 5-2-1d
अर्धं हि राज्यस्य विसृज्य वीराः कुन्तीसुतास्तस्य कृते यतन्ते। प्रदाय चार्धं धृतराष्ट्रपुत्रः सुखी सहास्माभिरतीव मोदेत् ।।	5-2-2a 5-2-2b 5-2-2c 5-2-2d
लब्ध्वा हि राज्यं पूरुषप्रवीराः सम्यक्प्रवृत्तेषु परेषु चैव । ध्रुवं प्रशान्ताः सुखमाविशेयु- स्तेषां प्रशान्तिश्च हितं प्रजानाम् ।।	5-2-3a 5-2-3b 5-2-3c 5-2-3d
दुर्योधनस्यापि मतं च वेत्तुं वक्तुं च वाक्यानि युधिष्ठिरस्य। प्रियं च मे स्याद्यदि तत्र कश्चि- द्व्रजेच्छमार्थं कुरुपाण्डवानाम् ।।	5-2-4a 5-2-4b 5-2-4c 5-2-4d
स भीष्ममामन्त्र्य कुरुप्रवीरं वैचित्रवीर्यं च महानुभावम् । द्रोणं सपुत्रं विदुरं कृपं च गान्धारराजं च समूतपुत्रम् ।।	5-2-5a 5-2-5b 5-2-5c 5-2-5d
सवे च येऽन्ये धृतराष्ट्रपुत्रा बलप्रधाना निगमप्रधानाः । स्थिताश्च धर्मेषु यथा स्वकेषु लोकप्रवीराः श्रुतशीलवृद्धाः ।।	5-2-6a 5-2-6b 5-2-6c 5-2-6d
एतेषु सर्वेषु समागतेषु पौरेषु वृद्धेषु च संगतेषु। ब्रवीतु वाक्यं प्रणिपातयुक्तं कुन्तीसुतस्यार्थकरं यथा स्यात् ।।	5-2-7a 5-2-7b 5-2-7c 5-2-7d
सर्वास्ववस्थासु च ते न कोप्या ग्रस्तो हि सोऽर्थो बलमाश्रितैस्तैः। प्रियाभ्युपेतस्य युधिष्ठिरस्य द्यूते प्रसक्तस्य हृतं च राज्यम् ।।	5-2-8a 5-2-8b 5-2-8c 5-2-8d
निवार्यमाणश्च कुरुप्रवीरः सर्वैः सुहृद्भिर्ह्यमप्यतञ्झः। स दीव्यमानः प्रतिदीव्य चैनं गान्धारराजस्य सुतं मताक्षम् ।।	5-2-9a 5-2-9b 5-2-9c 5-2-9d
हित्वा हि कर्णं च सुयोधनं च समाह्वयद्देवितुमाजमीढः। दुरोदरास्तत्र सहस्रशोऽन्ये युधिष्ठिरो यान्विषहेत जेतुम् ।।	5-2-10a 5-2-10b 5-2-10c 5-2-10d
उत्सृज्य तान्सौबलमेव चायं समाह्वयत्तेन जितोऽक्षवत्याम्। स दीव्यमानः प्रतिदेवनेन अक्षेषु नित्यं स्वपराङ्भुखेषु ।।	5-2-11a 5-2-11b 5-2-11c 5-2-11d
संरम्भमाणो विजितः प्रसह्य तत्रापराधः शकुनेर्न कश्चित्। तस्मात्प्रणम्यैव वचो ब्रवीतु वैचित्रवीर्यं बहुसामयुक्तम् ।।	5-2-12a 5-2-12b 5-2-12c 5-2-12d
तथा हि शक्यो धृतराष्ट्रपुत्रः स्वार्थें नियोक्तुं पुरुषेण तेन। अयुद्धमाकाङ्क्षत कौरवाणां साम्नैव दुर्योधनमाश्वसध्वम्।।	5-2-13a 5-2-13b 5-2-13c 5-2-13d
साम्ना जितोऽर्थोऽर्थकरो भवेत युद्धेऽनयो भविता नेह सोऽर्थः ।।	5-2-14a 5-2-14b
एवं ध्रुवत्येव मधुप्रवीरे शिनिप्रवीरः सहसोत्पपात तच्चापि वाक्यं परिनिन्द्य तस्य समाददे वाक्यमिदं समुन्युः ।।	5-2-15a 5-2-15b 5-2-15c 5-2-15d
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि सेनोद्योगपर्वणि द्वितीयोऽध्यायः ।।

5-2-3 राज्यं राज्यार्धम् ।। 3 ।। 5-2-6 बलं चतुरङ्गम्। निगमो नीतिशास्त्रं ते उभे प्रधानं योषाम् ।। 5-2-10 दुरोदराः द्यूतकाराः ।। 5-2-12 संरम्भमाणः हठं कुर्वाणः ।।

उद्योगपर्व-001

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

उद्योगपर्व-003