महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-111

by वेदव्यासः

← उद्योगपर्व-110

महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-111 वेदव्यासः

उद्योगपर्व-112 →

गरुडेन गालवंप्रति उत्तरदिगनुवर्णनपूर्वकं अभिमतदिगभिगमनाय स्वपृष्ठाधिरोहणविधानम् ।। 1 ।।

महाभारतम्/उद्योगपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122
123. 123
124. 124
125. 125
126. 126
127. 127
128. 128
129. 129
130. 130
131. 131
132. 132
133. 133
134. 134
135. 135
136. 136
137. 137
138. 138
139. 139
140. 140
141. 141
142. 142
143. 143
144. 144
145. 145
146. 146
147. 147
148. 148
149. 149
150. 150
151. 151
152. 152
153. 153
154. 154
155. 155
156. 156
157. 157
158. 158
159. 159
160. 160
161. 161
162. 162
163. 163
164. 164
165. 165
166. 166
167. 167
168. 168
169. 169
170. 170
171. 171
172. 172
173. 173
174. 174
175. 175
176. 176
177. 177
178. 178
179. 179
180. 180
181. 181
182. 182
183. 183
184. 184
185. 185
186. 186
187. 187
188. 188
189. 189
190. 190
191. 191
192. 192
193. 193
194. 194
195. 195
196. 196

सपर्ण उवाच।	5-111-1x
यस्मादुत्तार्यते पापाद्यस्मान्निश्रेयसोऽश्रुते । अस्मादुत्तारणबलादुत्तरेत्युच्यते द्विज ।। 1 ।।	5-111-1a 5-111-1b
उत्तरस्य हिरण्यस्य परिवापस्य गालव । मार्गः पश्चिमपूर्वाभ्यां दिग्भ्यां वै मध्यमः स्मृतः ।।	5-111-2a 5-111-2b
अस्यां दिशि वरिष्ठायामुत्तरायां द्विजर्षभ । नासौम्यो नाविधेयात्मा नाधर्मो वसते जनः ।।	5-111-3a 5-111-3b
अत्र नारायणः कृष्णो जिष्णुश्चैव नरोत्तमः । बदर्यामाश्रमपदे तथा ब्रह्मा च शाश्वतः ।।	5-111-4a 5-111-4b
अत्र वै हिमवत्पृष्ठे नित्यमास्ते महेश्वरः। `प्रकृत्या पुरुषः सार्धं युगान्ताग्निसमप्रभः ।।	5-111-5a 5-111-5b
न स दृश्यो मुनिगणैस्तथा देवैः सवासवैः । गन्धर्वयक्षसिद्धैर्वा नरनारायणादृते ।।	5-111-6a 5-111-6b
अत्र विष्णुः सहस्राक्षः सहस्रचरणोऽव्ययः । सहस्रशिरसः श्रीमानेकः पश्यति मायया।।'	5-111-7a 5-111-7b
अत्र राज्येन विप्राणां चन्द्रमाश्चाभ्यषिच्यत । अत्र गङ्गां महादेवः पतन्तीं गगनाच्च्युताम् ।।	5-111-8a 5-111-8b
प्रतिगृह्य ददौ लोके मानुषे ब्रह्मवित्तम । अत्र देव्या तपस्तप्तं महेश्वरपरीप्सया ।।	5-111-9a 5-111-9b
अत्र कामश्च रोषश्च शैलश्चोमा च संबभुः । अत्र राक्षसयक्षाणां गन्धर्वाणां च गालव ।।	5-111-10a 5-111-10b
आधिपत्येन कैलासे धनदोऽप्यभिषेचितः। अत्र चैत्ररथं रम्यमत्र वैखानसाश्रमः ।।	5-111-11a 5-111-11b
अत्र मन्दाकिनी चैव मन्दरश्च द्विजर्षभ । अत्र सौगन्धिकवनं नैर्ऋतैरभिरक्ष्यते।।	5-111-12a 5-111-12b
शाद्वलं कदलीस्कन्धमत्र सन्तानका नगाः। अत्र संयमनित्यानां सिद्धानां स्वैरचारिणाम् ।।	5-111-13a 5-111-13b
विमानान्युनुरूपाणि कामभोग्यानि गालव । अत्र ते ऋषयः सप्त देवी चारुन्धती तथा ।।	5-111-14a 5-111-14b
अत्र तिष्ठति वै रात्रिन्दिवाप्यत्रावतिष्ठते। अत्र यज्ञं समासाद्य ध्रुवं स्थाता पितामहः ।।	5-111-15a 5-111-15b
ज्योतींषि चन्द्रसूर्यौ च परिवर्तन्ति नित्यशः । अत्र गङ्गामहाद्वारं रक्षन्ति द्विजसत्तम ।।	5-111-16a 5-111-16b
धामा नाम महात्मानो मुनयः सत्यवादिनः । न तेषां ज्ञायते मूर्तिर्नाकृतिर्न तपश्चितम् ।।	5-111-17a 5-111-17b
परिवर्तसहस्रामि कामभोज्याननि गालव । यथायथा प्रविशति तस्मात्परतरं नरः ।	5-111-18a 5-111-18b
तथातथा द्विजश्रेष्ठ प्रविलीयति गालव । नैतत्केनचिदन्येन गतपूर्वं द्विजर्षभ ।।	5-111-19a 5-111-19b
ऋते नारायणं देवं नरं वा जिष्णुमव्ययम् । अत्र कैलासमित्युक्तं स्थानमैलविलस्य तत् ।।	5-111-20a 5-111-20b
अत्र विद्युत्प्रभा नाम जझिरेऽप्सरसो दश। अत्र विष्णुपदं नाम क्रमता विष्णुना कृतम् ।।	5-111-21a 5-111-21b
त्रिलोकविक्रमे ब्रह्मन्नुत्तरां दिशमाश्रितम् । अत्र राज्ञा मरुतेन यज्ञेनेष्टं द्विजोत्तम।।	5-111-22a 5-111-22b
उशीरबीजे विप्रर्षे यत्र जाम्बूनदं सरः। जीमूतस्यात्र विप्रर्षेरुपतस्थे महात्मनः ।।	5-111-23a 5-111-23b
साक्षाद्धैमवतः पुण्यो विमलः कनकाकरः । ब्राह्मणेषु च यत्कृत्स्नं स्वन्तं कृत्वा धनं महत् ।।	5-111-24a 5-111-24b
वव्रे धनं महर्षिः स जैमूतं तद्धनं ततः। अत्र नित्यं दिशांपालाः सायंप्रातर्द्विजर्षभ ।।	5-111-25a 5-111-25b
कस्य कार्यं किमिति वै परिक्रोशान्ति गालव । एवमेषा द्विजश्रेष्ठ गुणैरन्यैर्दिगुत्तरा ।।	5-111-26a 5-111-26b
उत्तरेति परिख्याता सर्वकर्मस्तु चोत्तरा । एता विस्तरशस्तात तव शङ्गीर्तिता दिशः ।।	5-111-27a 5-111-27b
चतस्रः क्रमयोगेन कामाशां गन्तुमिच्छसि। उद्यतोऽहं द्विजश्रेष्ठ तव दर्शयितुं दिशः। पृथिवीं चाखिलां ब्रह्मंस्तस्मादारोह मां द्विज ।।	5-111-28a 5-111-28b 5-111-28c
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि भगवद्यानपर्वणि एकादशाधिकशततमोऽध्यायः ।।

5-111-1 यस्मादिति। उत्तरेण पथा गतानां हि पापनाशः स्वर्गप्राप्तेश्च भवतीति योगाद्दुत्तरा उत्कृष्टतरा इयं दिगित्यर्थः ।। 5-111-2 परिवापस्य स्थानस्य। दिग्न्भ्यामुपलक्षितः ।। 5-111-3 अविधेयात्मा अजितचित्तः ।। 5-111-5 प्रकृत्या पुरुषस्सार्धं इत्यारभ्य एकः पश्यति मायया इति पर्यन्तिं सार्धश्लोकद्वयं दाक्षिणात्येषु बहुषु कोशेषु न दृश्यते । झo पुस्तक एव वर्तते । प्रकृत्या उभया ।। 5-111-7 सहस्रशिरस इत्यकारन्तः शब्दः ।। 5-111-17 मूर्तिः पिण्डः । आकृतिः संस्थानविशेषः ।। 5-111-18 परिवर्तस्रहस्राणि चतुर्युगसहस्राणि । तस्मात् हिमस्थानात् ।। 5-111-19 प्रविलीयति हिमेन नश्यति ।। 5-111-20 ऐलविलस्य कुबेरस्य ।। 5-111-23 उशीरबीजे स्थाने ।। 5-111-24 कनकाकरः जीमूतस्य उप समीपे तस्थे प्रकाशं गतः। प्रकाशनस्थेयाख्ययोश्चेति तङ् ।। 5-111-25 वव्रे ब्राह्मणेभ्यः । मन्नामकमेतदस्त्विति ।। 5-111-26 उत्तरा उत्कृष्टतरा ।।

उद्योगपर्व-110

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

उद्योगपर्व-112