महाभारतम्-01-आदिपर्व-011
| ← आदिपर्व-010 | महाभारतम् प्रथमपर्व महाभारतम्-01-आदिपर्व-011 वेदव्यासः |
आदिपर्व-012 → |
डुण्डुभचरितम्।। 1 ।।
| डुण्डुभ उवाच। | 1-11-1x |
|
सखा बभूव मे पूर्वं खगमो नाम वै द्विजः। भृशं संशितवाक्तात तपोबलसमन्वितः।। | 1-11-1a 1-11-1b |
|
स मया क्रीडता बाल्ये कृत्वा तार्णं भुजंगमम्। अग्निहोत्रे प्रसक्तस्तु भीषितः प्रमुमोह वै।। | 1-11-2a 1-11-2b |
|
लब्ध्वा स च पुनः संज्ञां मामुवाच तपोधनः। नर्दहन्निव कोपेन सत्यवाक्संशितव्रतः।। | 1-11-3a 1-11-3b |
|
यथावीर्यस्त्वया सर्पः कृतोऽयं मद्बिभीषया। तथावीर्यो भुजंगस्त्वं मम शापाद्भविष्यसि।। | 1-11-4a 1-11-4b |
|
तस्याहं तपसो वीर्यं जानन्नासं तपोधन। भृशमुद्विग्नहृदयस्तमवोचमहं तदा।। | 1-11-5a 1-11-5b |
|
प्रणतः संभ्रमाच्चैव प्राञ्जलिः पुरतः स्थितः। सखेति हसतेदं ते नर्मार्थं वै कृतं मया।। | 1-11-6a 1-11-6b |
|
क्षन्तुमर्हसि मे ब्रह्मञ्शापोऽयं विनिवर्त्यताम्। सोऽथ मामब्रवीद्दृष्ट्वा भृशमुद्विग्नचेतसम्।। | 1-11-7a 1-11-7b |
|
मुहुरुष्णं विनिःश्वस्य सुसंभ्रान्तस्तपोधनः। नानृतं वै मया प्रोक्तं भवितेदं कथंचन।। | 1-11-8a 1-11-8b |
|
यत्तु वक्ष्यामि ते वाक्यं शृणु तन्मे तपोधन। श्रुत्वा च हृदि ते वाक्यमिदमस्तु सदाऽनघ।। | 1-11-9a 1-11-9b |
|
उत्पत्स्यति रुरुर्नाम प्रमतेरात्मजः शुचिः। तं दृष्ट्वा शापमोक्षस्ते भविता नचिरादिव। `एवमुक्तस्तु तेनाहमुरगत्वमवाप्तवान्।।' | 1-11-10a 1-11-10b 1-11-10c |
|
स त्वं रुरुरिति ख्यातः प्रमतेरात्मजोऽपि च। स्वरूपं प्रतिपद्याहमद्य वक्ष्यामि ते हितम्।। | 1-11-11a 1-11-11b |
| सौतिरुवाच। | 1-11-12x |
|
स डौण्डुभं परित्यज्य रूपं विप्रर्षभस्तदा। स्वरूपं भास्वरं भूयः प्रतिपेदे महायशाः।। | 1-11-12a 1-11-12b |
|
इदं चोवाच वचनं रुरुमप्रतिमौजसम्। अहिंसा परमो धर्मः सर्वप्राणभृतां वर।। | 1-11-13a 1-11-13b |
|
तस्मात्प्राणभृतः सर्वान्न हिंस्याद्ब्राह्मणः क्वचित्। ब्राह्मणः सौम्य एवेह भवतीति परा श्रुतिः।। | 1-11-14a 1-11-14b |
|
वेदवेदाङ्गविन्नाम सर्वभूताभयप्रदः। अहिंसा सत्यवचनं क्षमा चेति विनिश्चितम्।। | 1-11-15a 1-11-15b |
|
ब्राह्मणस्य परो धर्मो वेदानां धारणापि च। क्षत्रियस्य हि यो धर्मः स नेहेष्येत वै तव।। | 1-11-16a 1-11-16b |
|
दण्डधारणमुग्रत्वं प्रजानां परिपालनम्। तदिदं क्षत्रियस्यासीत्कर्म वै शृणु मे रुरो।। | 1-11-17a 1-11-17b |
|
जनमेजयस्य यज्ञेऽस्मिन्सर्पाणां हिंसनं पुरा। परित्राणं च भीतानां सर्पाणां ब्राह्मणादपि।। | 1-11-18a 1-11-18b |
|
तपोवीर्यबलोपेताद्वेदवेदाङ्गपारगात्। आस्तीकाद्द्विजमुख्याद्वै सर्पसत्रे द्विजोत्तम।। | 1-11-19a 1-11-19b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते आदिपर्वणि पौलोमपर्वणि एकादशोऽध्यायः।। 11 ।। |
1-11-1 संशितवाक् तीक्ष्णवचनः।। 1-11-2 तार्णं तृणमयम्।। 1-11-14 सौम्यः अतीक्ष्णस्वभावः।। 1-11-18 परित्राणं दृष्टमिति शेषः।। एकादशोऽध्यायः।। 11 ।।
| आदिपर्व-010 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आदिपर्व-012 |