महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-102
| ← आरण्यकपर्व-101 | महाभारतम् तृतीयपर्व महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-102 वेदव्यासः |
आरण्यकपर्व-103 → |
विष्णुना समुद्रान्तर्हितदैत्यनिधने समुद्रशोपणस्योपायत्वं ज्ञापितैर्देवैर्ब्रह्मलोकगमनम् ।। 1 ।। ब्रह्मचोदनया देवैरगस्त्यमेत्य सागरशोषणप्रार्थनम् ।। 2 ।।
| देवा ऊचुः। | 3-102-1x |
|
तव प्रसादाद्वर्धन्ते प्रजाः सर्वाश्चतुर्विधाः। ता भाविता भावयनति हव्यकव्यैर्दिवौकसः ।। | 3-102-1a 3-102-1b |
|
लोका ह्येवं विवर्धन्ते ह्यन्योन्यं समुपाश्रिताः। त्वत्प्रसादान्निरुद्विग्नास्त्वयैव परिरक्षिताः ।। | 3-102-2a 3-102-2b |
|
इदं च समनुप्राप्तं लोकानां भयमुत्तमम्। न च जानीम केनेति रात्रौ वध्यन्ति ब्राह्मणाः ।। | 3-102-3a 3-102-3b |
|
क्षीणेषु च ब्राह्मणेषु पृथिवी क्षयमेष्यति। तत पृथिव्यां क्षीणायां त्रिदिवं क्षयमेष्यति ।। | 3-102-4a 3-102-4b |
|
त्वत्प्रसादान्महाबाहो लोकाः सर्वे जगत्पते। विनाशं नाधिगच्छेयुस्त्वया वै परिरक्षिताः ।। | 3-102-5a 3-102-5b |
| विष्णुरुवाच। | 3-102-6x |
|
विदितं मे सुराः सर्वं प्रजानां क्षयकारणम्। भवतां चापि वक्ष्यामि शृणुध्वं विगतज्वराः ।। | 3-102-6a 3-102-6b |
|
कालेया इति विख्याता गणाः परमदारुणाः। तैश्च वृत्रं समाश्रित्य जगत्सर्वं प्रमाथितम् ।। | 3-102-7a 3-102-7b |
|
ते वृत्रं निहतं दृष्ट्वा सहस्राक्षेण धीमता। जीवितं परिरक्षन्तः प्रविष्टा वरुणालयम् ।। | 3-102-8a 3-102-8b |
|
ते प्रविश्योदधिं घोरं नक्रग्राहसमाकुलम्। उत्सादार्थं लोकानां रात्रौ घ्नन्ति ऋषीनिह ।। | 3-102-9a 3-102-9b |
|
न तु शक्याः क्षयं नेतुं समुद्राश्रयिणो हि ते। समुद्रस्य क्षये बुद्धिर्भवद्भिः संप्रधार्यताम् ।। | 3-102-10a 3-102-10b |
|
`एतच्छ्रुत्वा वचो देवा विष्णुना समुदीरितम्। विष्णुमेव पुरस्कृत्यब्रह्माणं समुपस्थिताः ।। | 3-102-11a 3-102-11b |
|
ततस्ते प्रणता भूत्वा तमेवार्धं न्यवेदयन्। सर्वलोकविनाशार्थं कालेया कृतनिश्चयाः ।। | 3-102-12a 3-102-12b |
|
एषां तद्वचनं श्रुत्वा पद्मयोनिः सनातनः। उवाच परमप्रीतस्त्रिदशानर्थवद्वचः ।। | 3-102-13a 3-102-13b |
|
विदितं मे सुराः सर्वे दानवानां विवेष्टितम्। मनुष्यादेश्च निधनं कालेयैः कालचोदितैः ।। | 3-102-14a 3-102-14b |
|
क्षयस्तेपामनुप्राप्तः कालेनोपहताश्च ये। उपायं संप्रवक्ष्यामि समुद्रस्य विशोषणे ।। | 3-102-15a 3-102-15b |
|
अगस्त्य इतिविग्व्यातो वारुणिः सुसमाहितः। तमुपागम्य सहिता इममर्थं प्रयाचत ।। | 3-102-16a 3-102-16b |
|
स हि शक्तो महातेजाः क्षणात्पातुं महोदधिम्'। अगस्त्येन विना को हि शक्तोऽन्योऽर्णवशोपणे ।। | 3-102-17a 3-102-17b |
|
अन्यथा हि न शक्यास्ते विना सागरशोपणम्। समुद्रे च क्षयं नीते कालेयान्निहनिष्यथ ।। | 3-102-18a 3-102-18b |
|
एवं श्रुत्वा वचो देवा ब्रह्मणः परमेष्ठिनः। परमेष्ठिनमाज्ञाप्यअगस्त्यस्याश्रमं ययुः ।। | 3-102-19a 3-102-19b |
|
तत्रापश्यन्महात्मानं वारुणिं दीप्ततेजसम्। उपास्यमानमृपिभिर्देवैरिव पितामहम् ।। | 3-102-20a 3-102-20b |
|
तेऽभिगम्य महात्मानं मैत्रावरुणिमच्युतम्। आश्रमश्थं तपोराशिं कर्मभिः स्वैस्तु तुष्टुवुः ।। | 3-102-21a 3-102-21b |
| देवा ऊचुः। | 3-102-22x |
|
नहुपेणाभितप्तानां त्वं लोकानां गतिः पुरा। भ्रंशितश्च सुरैश्वर्याल्लोकार्थं लोककण्टकः ।। | 3-102-22a 3-102-22b |
|
क्रोधात्प्रवृद्धस्तरणं भास्करस्य नभोगतः। वचस्तवानतिक्रामन्विन्ध्यः शैलो न वर्धते ।। | 3-102-23a 3-102-23b |
|
तमसा चावृतेलोके मृत्युनाऽभ्यर्दिताः प्रजाः। त्वामेव नाथमासाद्य निर्वृतिं परमां गताः ।। | 3-102-24a 3-102-24b |
|
अस्माकं भयभीतानां नित्यशो भगवान्गतिः। ततस्त्वार्ताः प्रयाचामो वरं त्वां वरदो ह्यसि ।। | 3-102-25a 3-102-25b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते अरण्यपर्वणि तीर्थयात्रापर्वणि द्व्यधिकशततमोऽध्यायः ।। 102 ।। |
3-102-1 चतुर्विधाः सुरनरतिर्यक्स्थावराः। दिवौकसः देवान् ।। 3-102-20 वारुणिं मैत्रावरुणपुत्रम् ।। 3-102-23 कोधात्प्रवृद्धस्तरसा भास्करस्य नगोतम इति झ. पाठः ।।
| आरण्यकपर्व-101 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आरण्यकपर्व-103 |