महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-187
| ← आरण्यकपर्व-186 | महाभारतम् तृतीयपर्व महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-187 वेदव्यासः |
आरण्यकपर्व-188 → |
मार्कण्डेयेन युधिष्ठिरादीन्प्रति मृतस्य पुनरुज्जीवनशक्त्यादिरूपब्राह्मणमाहात्म्यकथनम् ।। 1 ।।
| वैशंपायन उवाच। | 3-187-1x |
|
मार्कण्डेयं महात्मानमूचुः पाण्डुसुतास्तदा। माहात्म्यं द्विजमुख्यानां श्रोतुमिच्छाम कथ्यताम् ।। | 3-187-1a 3-187-1b |
|
एवमुक्तः स भगवान्मार्कण्डेयो महातपाः। उवाच सुमहातेजाः सर्वशास्त्रविशारदः ।। | 3-187-2a 3-187-2b |
|
हेहयानां कुलकरो राजा परपुरंजयः। कुमारो रूपसंपननो मृगयां व्यचरद्बली ।। | 3-187-3a 3-187-3b |
|
चरमाणस्तु सोऽरण्ये तृणवीरुत्समावृते। कृष्णाजिनोत्तरासङ्गं ददर्श मुनिमन्तिके ।। | 3-187-4a 3-187-4b |
|
स तेन हिंसितोऽरण्ये मन्यमानेन वै मृगम्। व्यथितः कर्म तत्कृत्वा शोकोपहतचेतनः ।। | 3-187-5a 3-187-5b |
|
जगाम हेहयानां वै सकाशं प्रथितात्मनाम्। राज्ञां राजीवनेत्रोसौ कुमारः पृथिवीपते ।। | 3-187-6a 3-187-6b |
|
तेषां च तद्यथावृत्तं कथयामास वै तदा। `स कुमारो महीपालो हेहयानां महीभृताम्' ।। | 3-187-7a 3-187-7b |
|
तं चापि हिंसितं तात मुनिं मूलफलाशिनम्। श्रुत्वा दृष्ट्वा च ते तत्र बभूवुर्दीनमानसाः ।। | 3-187-8a 3-187-8b |
|
कस्यायमिति ते सर्वे मार्गमाणास्ततस्ततः। जग्मुश्चारिष्टनाम्नोऽथ तार्क्ष्यस्याश्रममञ्जसा ।। | 3-187-9a 3-187-9b |
|
तेऽभिवाद्य महात्मानं तं मुनिं संशितव्रतम्। तस्थुः सर्वे स तु मुनिस्तेषां पूजामथाहरत् ।। | 3-187-10a 3-187-10b |
|
ते तमूचुर्महात्मानं न वयं सक्रियां मुने। त्वत्तोऽर्हाः कर्मदोषेण ब्राह्मणो हिंसितो हि नः ।। | 3-187-11a 3-187-11b |
|
तानब्रवीत्स विप्रर्षिः कथं वो ब्राह्मणो हतः। क्व चासौ ब्रूत सहिताः पश्यध्वं मे रतपोबलम् ।। | 3-187-12a 3-187-12b |
|
ते तु तत्सर्वमखिलमाख्यायास्मै यथातथम्। नापश्यंस्तमृषिं तत्र गतासुं ते समागताः ।। | 3-187-13a 3-187-13b |
|
अन्वेषमाणाः सव्रीडाः सुप्तवद्गतमानसाः। तानब्रवीत्तत्रमुनिस्तार्क्ष्यः परपुरंजयः ।। | 3-187-14a 3-187-14b |
|
स्यादयं ब्राह्मणः सोऽथयुष्माभिर्यो विनाशितः। पुत्रो ह्ययं मम नृपास्तपोबलसमन्वितः ।। | 3-187-15a 3-187-15b |
|
ते च दृष्ट्वैव तमृषिं विस्मयं परमं गताः। महदाश्चर्यमिति वै ते ब्रुवाणा महीपते ।। | 3-187-16a 3-187-16b |
|
मृतो ह्ययमितो दृष्टः कथं जीवितमाप्तवान्। किमेतत्तपसो वीर्यं येनायं जीवितः पुनः। श्रोतुमिच्छामहे विप्र यदि श्रोतव्यमित्युत ।। | 3-187-17a 3-187-17b 3-187-17c |
|
स तानुवाच नास्माकं मृत्युः प्रभवते नृपाः। कारणं च प्रवक्ष्यामि हेतुयोगं समासतः। `मृत्युः प्रभवते येन नास्माकं नृपसत्तमाः ।। | 3-187-18a 3-187-18b 3-187-18c |
|
शुद्धाचारादनलसाः साध्योपासनतत्पराः। शुद्धान्नाः शुद्धसदना ब्रह्मचर्यव्रतान्विताः' ।। | 3-187-19a 3-187-19b |
|
सत्यमेवाभिजानीमो नानृते कुर्महे मनः। स्वधर्ममनुतिष्ठामस्तस्मान्मृत्युभयं न नः ।। | 3-187-20a 3-187-20b |
|
यद्ब्राह्मणानां कुशलं तदेषां कथयामहे। तेषां हि चरितं ब्रूमस्तस्मान्मृत्युभयं न नः ।। | 3-187-21a 3-187-21b |
|
अतिथीनन्नपानेन भृत्यानत्यशनेन च। संभोज्य शेषमश्नीमस्तस्मान्मृत्युभयं न नः ।। | 3-187-22a 3-187-22b |
|
क्षान्ता दान्ताः क्षमाशीलास्तीर्थदानपरायणाः। पुण्यदेशनिवासाच्च तस्मान्मृत्युभयं न नः। तेजस्विदेशवासाच्च तस्मान्मृत्युभयं न नः ।। | 3-187-23a 3-187-23b 3-187-23c |
|
एतद्वै लेशमात्रं वः समाख्यातं विमत्सराः। गच्छध्वं सहिताः सर्वे न पापाद्भयमस्ति वः ।। | 3-187-24a 3-187-24b |
|
एवमस्त्विति ते सर्वे प्रतिपूज्य महामुनिम्। स्वदेशमगमन्हृष्टा राजानो भरतर्षभ ।। | 3-187-25a 3-187-25b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते अरण्यपर्वणि मार्कण्डेयसमास्यापर्वणि सप्ताशीत्यधिकशततमोऽध्यायः ।। 187 ।। |
3-187-4 उत्तरासङ्गः प्रावरणम् ।। 3-187-9 जग्मुश्चारिष्टनेम्नोऽथ इति झ. पाठः। अरिष्टनेमिशब्द इकारान्तोऽप्यत्र मन्नन्तोऽपि ज्ञेयः ।। 3-187-14 तार्क्ष्यः तृक्षस्य कश्यपस्यापत्यम् ।। 3-187-21 नैषां दुश्चरितं ब्रूमः इति झ. पाठः ।। 3-187-23 तेजस्विनां योगसिद्धानां देशः सामीप्यम्। तत्सङ्गादित्यर्थः ।।
| आरण्यकपर्व-186 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आरण्यकपर्व-188 |