महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-206
| ← आरण्यकपर्व-205 | महाभारतम् तृतीयपर्व महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-206 वेदव्यासः |
आरण्यकपर्व-207 → |
बृहदश्वेनोदङ्कंप्रति स्वपुत्रेण कुवलाश्वेन धुन्धुवधस्य भावित्वकथनपूर्वकं वनंप्रति गमनम् ।। 1 ।। धुन्धूत्पत्तिं पृष्टेन मार्कण्डेयेन युधिष्ठिरंप्रति तदुपोद्धाततया मधुकैटभवृत्तान्तकथनम् ।। 2 ।।
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
मार्कण्डेय उवाच। 3-206-1x
स एवमुक्तो राजर्षिरुदङ्केनापराजितः।
उदङ्कं कौरवश्रेष्ठ कृताञ्जलिथाब्रवीत् ।। 3-206-1a
न हि मे गमनं ब्रह्मन्मोघमेतद्भविष्यति।
पुत्रो ममायं भगवन्कुवलाश्व इति स्मृतः ।। 3-206-2a
धृतिमान्क्षिप्रकारी च वीर्येणाप्रतिमो भुवि।
प्रियं च ते सर्वमेतत्करिष्यति न संशयः ।। 3-206-3a
पुत्रैः परिवृतः सर्वैः शूरैः परिघबाहुभिः।
`हनिष्यति महाबाहुस्तं वै धुन्धुं महाऽसुरम्'।
विसर्जयस्व मां ब्रह्मन्न्यस्तशस्त्रोस्मि सांप्रतम् ।। 3-206-4a
तथाऽस्त्विति च तेनोक्तो मुनिनाऽमिततेजसा।
स तमादिश्य तनयमुदङ्काय महात्मने।
क्रियतामिति राजर्षिर्जगाम वनमुत्तमम् ।। 3-206-5a
युधिष्ठिर उवाच। 3-206-6x
क एष भगवन्दैत्यो महावीर्यस्तपोधन।
कस्य पुत्रोऽथ नप्ता वा एतदिच्छामि वेदितुम् ।। 3-206-6a
एवं महाबलो दैत्यो न श्रुतो मे तपोधन।
`यस्य निश्वासवातेन कम्पते भूः सपर्वता' ।। 3-206-7a
एतदिच्छामि भगवन्याथातथ्येन वेदितुम्।
सर्वमेव महाप्राज्ञ विस्तरेण तपोधन ।। 3-206-8a
मार्कण्डेय उवाच।
शृणु राजननिदं सर्वं यथावृत्तं नराधिप।
कथ्यमानं महाप्राज्ञ विस्तरेण यथातथम् ।। 3-206-9a
एकार्णवे निरालोके नष्टे स्थावरजङ्गमे।
प्रनष्टेषु च भूतेषु सर्वेषु भरतर्षभ ।। 3-206-10a
प्रभवं लोककर्तारं विष्णुं शाश्वतमव्ययम्।
यमाहुर्मुनयः सिद्धाः सर्वलोकमहेश्वरम्।
`चतुर्भुजमुदाराङ्गं दृष्टवानस्मि भारत' ।। 3-206-11a
सुष्वाप भगवान्विष्णुरप्शय्यामेक एव हि।
नागस् भोगे महति शेपस्यामिततेजसः ।। 3-206-12a
लोककर्ता महाभाग भगवानच्युतो हरिः।
नागभगेन महता परिरभ्य महीमिमाम् ।। 3-206-13a
स्वपतस्तस्य देवस्य पद्मं सूर्यसमप्रभम्।
नाभ्या विनिःसृतं दिव्यं तत्रोत्पन्नः पितामहः ।। 3-206-14a
साक्षाल्लोकगुरुर्ब्रह्मा पद्मे सूर्यसमप्रभः।
चतुर्वेदश्चतुर्मूर्तिश्चतुर्वर्गश्चतुर्मुखः ।। 3-206-15a
स्वप्रभावाद्दुराधर्षो महाबलपराक्रमः।
कस्यचित्त्वथ कालस्य दानवौ वीर्यवत्तमौ ।। 3-206-16a
मधुश्च कैटभश्चैव दृष्टवन्तौ हरिं प्रभुम्।
शयानं शयने दिव्ये नागभोगे महाद्युतिम् ।। 3-206-17a
बहुयोजनविस्तीर्णे बहुयोजनमायते।
किरीटकौस्तुभधरं पीतकौशेयवाससम् ।। 3-206-18a
दीप्यमानं श्रिया राजंस्तेजसा वपुपा तथा।
सहस्रसूर्यप्रतिममद्भुतोपमदर्शनम् ।। 3-206-19a
विस्मय सुमहानासीन्मधुकैटभयोस्तदा ।। 3-206-20a
दृष्ट्वा पितामहं चापि पद्मे पद्मनिभेक्षणम्।
वित्रासयेतामथ तौ ब्रह्माणममितौजसम् ।। 3-206-21a
वित्रास्यमानो बहुधा ब्रह्मा ताभ्यां महायशाः।
अकम्पयत्पद्मनालं ततोऽबुध्यत केशवः ।। 3-206-22a
अथापश्त गोविन्दो दानवौ वीर्यवत्तरौ ।। 3-206-23a
दृष्ट्वा तावब्रवीद्देवः स्वागतं वां महाबलौ।
ददामि वां वरं श्रेष्ठं रप्रीतिर्हि मम जायते ।। 3-206-24a
तौ प्रहस्य हृषीकेशं महादर्पौ महाबलौ।
प्रत्यब्रूतां महाराज सहितौ मधुसूदनम् ।। 3-206-25a
आवां वरय देव त्वं वरदौ स्वः सुरोत्तम।
दातारौ स्वो वरं तुभ्यं तद्ब्रवीह्यविचारयन् ।। 3-206-26a
भगवानुवाच।
प्रतिगृह्णे वरं वीरावीप्सितश्च वरो मम।
युवां हि वीर्यसंपन्नौ न वामस्ति समः पुमान् ।। 3-206-27a
वध्यत्वमुपगच्छेतां मम सत्यपराक्रमौ।
एतदिच्छाम्यहं कामं प्राप्तुं लोकहिताय वै ।। 3-206-28a
मधुकैटभावूचतुः।
अनृतंनोक्तपूर्वं नौ स्वैरेष्वपि कुतोऽन्यथा।
सत्ये धर्मे च निरतौ विद्ध्यावां पुरुषोत्तम ।। 3-206-29a
बले रूपे च शौर्ये च शमे न च समोस्ति नौ।
धर्मे तपसि दाने च शीलसत्वदमेषु च ।। 3-206-30a
उपप्लवो महानस्मानुपावर्तत केशव।
उक्तं प्रतिकुरुष्व त्वं कालो हि दुरतिक्रमः ।। 3-206-31a
आवामिच्छावहे देव कृतमेकं त्वया विभो।
अनावृतेऽवकाशे त्वं जह्यावां सुरसत्तम ।। 3-206-32a
पुत्रत्वमधिगच्छाव तव चापि सुलोचन।
वर एष वृतोदेव तद्विद्धि सुरसत्तम ।। 3-206-33a
अनृतं मा भवेद्देव यद्धि नौ संश्रुतं तदा ।। 3-206-34a
भगवानुवाच।
बाढमेवं करिष्यामि सर्वमेतद्भविष्यति ।। 3-206-35a
सविचिन्त्याथ गोविन्दो नापश्यद्यदनावृतम्।
अवकाशंपृथिव्यां वा दिवि वा मधुसूदनः ।। 3-206-36a
स्वकावनावृतावूरू दृष्ट्वा देववरस्तदा।
मधुकैटभयो राजञ्शिरसी मधुसूदनः।
चक्रेण शितधारेण न्यकृन्तत महायशाः ।। 3-206-37a
।। इति श्रीमन्महाभारते अरण्यपर्वणि मार्कण्डेयसमास्यापर्वणि षडधिकद्विशततमोऽध्यायः ।। 206
3-206-9 न तेऽभिगमनं इति झ. पाठः ।।
| आरण्यकपर्व-205 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आरण्यकपर्व-207 |