महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-287
| ← आरण्यकपर्व-286 | महाभारतम् तृतीयपर्व महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-287 वेदव्यासः |
आरण्यकपर्व-288 → |
विभीषणहनुमद्भ्यां प्रहस्तधूम्राक्षवधश्रवणनिर्विण्णेन रावणेन युद्धाय कुम्भकर्णप्रेषणम् ।। 1 ।।
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
|
ततः प्रहस्तः सहसा समभ्येत्य विभीषणम्। गदया ताडयामास विनद्य रणकर्कशम् ।। | 3-287-1a 3-287-1b |
|
स तयाऽभिहतो धीमान्गदया भीमवेगया। नाकम्पत महाबाहुर्हिमवानिव सुस्थिरः ।। | 3-287-2a 3-287-2b |
|
ततः प्रगृह्यविपुलां शतघण्टां विभीषणः। अनुमन्त्र्य महाशक्तिं चिक्षेपास् शिरः प्रति ।। | 3-287-3a 3-287-3b |
|
पतन्त्या स तया वेगाद्राक्षसोऽशनिवेगया। हृतोत्तामङ्गो ददृशे वातरुग्ण इव द्रुमः ।। | 3-287-4a 3-287-4b |
|
तं दृष्ट्वा निहतं सङ्ख्ये प्रहस्तं क्षणदाचरम्। अभिदुद्राव धूम्राक्षो वेगेन महता कपीन् ।। | 3-287-5a 3-287-5b |
|
तस् मेघोपमं सैन्यमापतद्भीमदर्शनम्। दृष्ट्वैव सहसा दीर्णा रणे वानरपुङ्गवाः ।। | 3-287-6a 3-287-6b |
|
ततस्तान्सहसा दीर्णान्दृष्ट्वा वानरपुङ्गवान्। निर्ययौ कपिशार्दूलो हनूमान्मारुतात्मजः ।। | 3-287-7a 3-287-7b |
|
तं दृष्ट्वाऽवस्थितं सङ्ख्ये हरयः पवनात्मजम्। महत्या त्वरया राजत्संन्यवर्तन्त सर्वशः ।। | 3-287-8a 3-287-8b |
|
ततः शब्दो महानासीत्तुमुलो रोमहर्षणः। रामरावणसैन्यानामन्योन्यमभिधावताम् ।। | 3-287-9a 3-287-9b |
|
तस्मिन्प्रवृत्ते संग्रामे घोरे रुधिरकर्दमे। क्षूम्राक्षः कपिसैन्यं तद्द्रावयामास पत्रिभिः ।। | 3-287-10a 3-287-10b |
|
तं स रक्षोमहामात्रमापतन्तं सपत्नजित्। प्रतिजग्राह हनुमांस्तरसा पवनात्मजः ।। | 3-287-11a 3-287-11b |
|
तयोर्युद्धमभूदधोरं हरिराक्षसवीरयोः। जीगीषतोर्युधाऽन्योन्यमिन्द्रप्रह्लादयोरिवं ।। | 3-287-12a 3-287-12b |
|
कगदाभिः परिघैश्चैव राक्षसो जघ्निवान्कपिम्। कपिश्च जघ्निवान्रः सस्कन्धविटपैर्द्रुमैः ।। | 3-287-13a 3-287-13b |
|
ततस्तमतिकोपेन साश्वं सरथसारथिम्। धूम्राक्षमवधीत्क्रुद्धो हनूमान्मारुतात्मजः ।। | 3-287-14a 3-287-14b |
|
ततस्तं निहतं दृष्ट्वा धूम्राक्षं राक्षसोत्तमम्। हरयो जातविश्रम्भा जघ्नुरन्ये च सैनिकान् ।। | 3-287-15a 3-287-15b |
|
ते वध्यमाना हरिभिर्बलिभिर्जितकाशिभिः। राक्षसा भग्नसंकल्पा लङ्कामभ्यपतन्भयात् ।। | 3-287-16a 3-287-16b |
|
तेऽभिपत्य पुरं भग्ना हतशेषा निशाचराः। सर्वं राज्ञे यथावृत्तं रावणाय न्यवेदयन् ।। | 3-287-17a 3-287-17b |
|
श्रुत्वा तु रावणस्तेभ्यः प्रहस्तं निहतं युधि। धूम्राक्षं च महेष्वासं ससैन्यं सहराक्षसैः ।। | 3-287-18a 3-287-18b |
|
सुदीर्घमिव निःश्वस्य समुत्पत्य वरासनात्। उवाच कुम्भकर्णस्य कर्मकालोऽयमागतः ।। | 3-287-19a 3-287-19b |
|
इत्येवमुक्त्वा विविधैर्वादित्रैः सुमहास्वनैः। शयानमतिनिद्रालुं कुम्भकर्णमबोधयत् ।। | 3-287-20a 3-287-20b |
|
प्रबोध्य महता चैनं यत्नेनाऽऽगतसाध्वसः। स्वस्थमासीनमव्यग्रं विनिद्रं राक्षसाधिपः। ततोऽब्रवीद्दशग्रीवः कुम्भकर्णं महाबलम् ।। | 3-287-21a 3-287-21b 3-287-21c |
|
धन्योसि यस्य ते निद्रा कुम्भकर्णेयमीदृशी। य इदं दारुणं कालं न जानीषे महाभयम् ।। | 3-287-22a 3-287-22b |
|
एष तीर्त्वाऽर्णवं रामः सेतुना हरिभिः सह। अवमत्येह नः सर्वान्करोति कदनं महत् ।। | 3-287-23a 3-287-23b |
|
मया त्वपहृता भार्या सीता नामास्य जानकी। तां नेतुं स इहायातो बद्ध्वा सेतुं महार्णवे ।। | 3-287-24a 3-287-24b |
|
तेन चैव प्रहस्तादिर्महान्नः स्वजनो हतः। तस्य नान्यो निहन्ताऽस्ति त्वामृतेशत्रुकर्शन ।। | 3-287-25a 3-287-25b |
|
सदंशितोऽभिनिर्याहि त्वमद्य बलिनांवर। रामादीन्समरे सर्वाञ्जहि शत्रूनरिंदम ।। | 3-287-26a 3-287-26b |
|
दूषणावरजौ चैव वज्रवेगप्रमाथिनौ। तौ त्वां बलेन महता सहितावनुयास्यतः ।। | 3-287-27a 3-287-27b |
|
इत्युक्त्वा राक्षुसपतिः कुम्भकर्णं तरस्विनम्। संदिदेशेतिकर्तव्ये वज्रवेगप्रमाथिनौ ।। | 3-287-28a 3-287-28b |
|
तथ्त्युक्त्वा युतौ वीरौ रावणं दूषाणानुजौ। कुम्भकर्णं पुरस्कृत्य तूर्णं निर्ययतुः पुरात् ।। | 3-287-29a 3-287-29b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते अरण्यपर्वणि रामोपाख्यानपर्वणि सप्ताशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः ।। 287 ।। |
3-287-11 रक्षोमहामात्रं रक्षःश्रेष्ठम् ।। 3-287-21 आगतसाध्वसः जातभयः ।।
| आरण्यकपर्व-286 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आरण्यकपर्व-288 |