महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-113
| ← आरण्यकपर्व-112 | महाभारतम् तृतीयपर्व महाभारतम्-03-आरण्यकपर्व-113 वेदव्यासः |
आरण्यकपर्व-114 → |
ऋश्यशृङ्गेण विभाण्डकंप्रति भ्रमाद्वेश्याकुमार्यां मुनिकुमारत्वव्यपदेशेन तदागमनोक्तिपूर्वकं तदङ्गचेष्टाविलासैस्तस्यामेव स्वचित्तासक्त्युक्तिः ।। 1 ।।
| ऋश्यशृङ्ग उवाच। | 3-113-1x |
|
इहागतो जटिलो ब्रह्मचारी न वै ह्रस्वो नातिदीर्घो मनस्वी। सुवर्णवर्णः कमलायताक्षः सुतः सुराणामवि शोभमानः ।। | 3-113-1a 3-113-1b 3-113-1c 3-113-1d |
|
समृद्धरूपः सवितेव दीप्तः सुश्लक्ष्णवाक्कृष्णतारश्चकोरात्। नीलाः प्रसन्नाश्च जटाः सुगन्धा हिरण्यरज्जुग्रथिताः सुदीर्घाः ।। | 3-113-2a 3-113-2b 3-113-2c 3-113-2d |
|
आधारभूतः पुनरस्य कण्ठे विभ्राजते विद्युदिवान्तरिक्षे। द्वौ चास् पिण्डावधरेण कण्ठा- दजातरोमौ सुमनोहरौ च ।। | 3-113-3a 3-113-3b 3-113-3c 3-113-3d |
|
विलग्नमध्यश्च स नाभिदेशे कटिश्च तस्यातिकृतप्रमाणा। तथाऽस् चीरान्तरतः प्रभाति हिरण्मयी मेखला मे यथेयम् ।। | 3-113-4a 3-113-4b 3-113-4c 3-113-4d |
|
अन्यच्च तस्याद्भुतदर्शनीयं विकूजितं पादयोः संप्रभाति। पाण्योश्च तद्वत्स्वनवन्निबद्धौ कलापकावक्षमाला यथेयम् ।। | 3-113-5a 3-113-5b 3-113-5c 3-113-5d |
|
विचेष्टमानस्य च तस्य तानि कूजन्ति हंसाः सरसीव मत्ताः। चीराणि तस्याद्भुतदर्शनानि नेमानि तद्वन्मम रूपवन्ति ।। | 3-113-6a 3-113-6b 3-113-6c 3-113-6d |
|
वक्रं च तस्याद्भुतदर्सनीयं प्रव्याहृतं ह्लादयतीव चेतः। पिंस्कोकिलस्येव च तस्य वाणि तां शृण्वतो मे व्यथितोऽन्तरात्मा ।। | 3-113-7a 3-113-7b 3-113-7c 3-113-7d |
|
यथा वनं माधवमासिमध्ये समीरीतं श्वसनेनेव भाति। तथा स भात्युत्तमपुण्यगन्धी निषेव्यमाणः पवनेन तात ।। | 3-113-8a 3-113-8b 3-113-8c 3-113-8d |
|
सुसंवताश्चापि जटा विभक्ता द्वैधीकृता भातिललाटदेशे। कर्णौ च चित्रैरिव चक्रवाकैः समावृतौ तस्य सुरूपवद्भिः ।। | 3-113-9a 3-113-9b 3-113-9c 3-113-9d |
|
तथा फलं वृत्तमथो विचित्रं समाहतं पाणिना दक्षिणेन। तद्भूमिमासाद्य पुनःपुनश्च समुत्पतत्यद्भुतरूपमुच्चैः ।। | 3-113-10a 3-113-10b 3-113-10c 3-113-10d |
|
तच्चाभिहत्वा परिवर्ततेऽसौ वातेरितो वृक्ष इवावघूर्णम्। तं प्रेक्षतः पुत्रमिवामराणां प्रीतिः परा तात रतिश्च जाता ।। | 3-113-11a 3-113-11b 3-113-11c 3-113-11d |
|
स मे समाश्लिष्य पुनः शरीरं जटासु गृह्याभ्यवनाम्य वक्रम्। वक्रेण वक्रं प्रणिधाय शब्दं चकार तन्मेऽजनयत्प्रहर्षम् ।। | 3-113-12a 3-113-12b 3-113-12c 3-113-12d |
|
न चापि पाद्यं बहुमन्यतेऽसौ फलानि चेमानि मया हृतानि। एवंव्रतोस्मीति च मामवोच- त्फलानि चान्यानि नवान्यदान्मे ।। | 3-113-13a 3-113-13b 3-113-13c 3-113-13d |
|
मयोपयुक्तानि फलानि यानि नेमानि तुल्यानि रसेन तेषाम्। न चापि तेषां त्वगियं यथैषां साराणि नैषामिव सन्ति तेषाम् ।। | 3-113-14a 3-113-14b 3-113-14c 3-113-14d |
|
तोयानि चैवातिरसानि मह्यं प्रादात्म वै पातुमुदाररूपः। पीत्वैव यान्यभ्यधिकः प्रहर्षो ममाभवद्भूश्चलितेव चासीत् ।। | 3-113-15a 3-113-15b 3-113-15c 3-113-15d |
|
इमानि चित्राणि च गन्धवन्ति माल्यानि तस्योद्ग्रथितानि पट्टैः। यानि प्रकीर्येह गतः स्वमेव स आश्रमं तपसा द्योतमानः ।। | 3-113-16a 3-113-16b 3-113-16c 3-113-16d |
|
गतेन तेनास्मिकृतो विचेता गात्रं च मे संपरिदह्यतीव। इच्छामि तस्यान्तिकमाशु गन्तुं तं चेह नित्यं परिवर्तमानम् ।। | 3-113-17a 3-113-17b 3-113-17c 3-113-17d |
|
गच्छामि तस्यान्तिकमेव तात का नाम सा ब्रह्मचर्या च तस्य। इच्छाम्यहं चरितुं तेन सार्धं यथा तपः स चरत्यार्यधर्मा ।। | 3-113-18a 3-113-18b 3-113-18c 3-113-18d |
|
चर्तुं तथेच्छा हृदये ममास्ति दुनोति चित्तं यदि तं न पश्ये ।। | 3-113-19a 3-113-19b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते अरण्यपर्वणि तीर्थयात्रापर्वणि त्रयोदशाधिकशततमोऽध्यायः ।। 113 ।। |
3-113-3 आधाररूपा पुनरिति झ. ध. पाठः ।। 3-113-5 कलापकौ भूषणविशेषौ। स्वार्थे कः। कङ्गणावित्यर्थः। विकुञ्चितं पादयोः संप्रभाति इति ध. पाठः ।। 3-113-10 तथा फलं फलसदृशं कन्दुकम् ।। 3-113-11 प्रीतिराह्लादः। रतिरासक्तिः ।।
| आरण्यकपर्व-112 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आरण्यकपर्व-114 |